Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

تاپاگرفیه (از یونانی (topos-جایی، محل و… گرفیه) ، آموزش گیاگرفی و گیامیتری محل توسط صورتگیری (از زمین، هوا، کیهان) و در اساس آن ترتیب دادنّ خریطه‌های تایاگرافی را گویند.

تاپینمبور، ناک زمینی (نیliantus (tuberosus) ، گیاهیست به آفتاب‌پرست مانند (از عایلة مرکّبگولها). پایهش راست، سیربرگ، تا 2، 5 م (در ناحیه‌های جنوب بعضاً تا 4 م) قد می‌کشد. تاپیمبور خودرویی در امیریکة شمالی می‌روید . آن را بار اوّل هندیهای امریکا کشت کرده‌اند. تاپیمبور را سال 1612 به اوراپه …

تاپز، مینیرلیست از گروه سلیکاتها، اl2 (sio4) (غ، آن) 2. کریس-تلّهای پریزمشکل (وه‌انشان تا 60-80 کگ) حاصل می‌کند. رنگ تاپز زرد، سبز، کبود و گلابیست؛ تاپز بی‌رنگ نیز هست. سختی‌اش 8؛ زیچی‌اش 3400-3640 کگ/م3. کریستلّهای شفّاف بی‌رنگ و خوش‌رنگ تاپز سنگ قیمت‌بهایند. جنسهای تاپزدار (گرییزینها) را چون مصالح آتش‌تاب‌آور استفاده …

تانّه (از فرنسوزی tonne) واحد اساسی مسّه؛ برابر 1000 کگ. تُن در زبان روسی، تاجیکی و بیبینلخلقی (قبول شده است. در شمه تُن دراز (1016، 047 کگ) و تُن کوتاه را (907، 185 کگ) نیو استفاده می‌برند.

تانزیلّیت (از لاتینی tosillae-غدودهای بادام‌شکل) ، التهاب بادامک را گویند. شدید (نگرید انگینه) و مزمن می‌شود. تانزیلّیت مزمن عادتاً در نتیجة تکرار یافتن انگینه انکشاف می‌یابد. خنگام تانزیلّیت مزمن زخم پیدا کردن پردة لعابی، نمو بافته‌های نامکمّل پیوندی، پیدایش ریم در بادامک مشاهده می‌شود. تانزیلّیت مزمن ممکن است باعث ترباد، …