سعلبیها

سعلبیها (آگسыدسیه‌ای) ، یک ای-لة گیاههای بسیارساله، ایپیفیتها (بیشتر در تراپیکه) و بعضی لیه-نه‌ها را گویند. سعلبیهایی، که در زمین می‌-سبزند، عادتاً ریشپایه یا ریشة لونده‌شکل دارند. آنها اساساً در مرگزار، شبرزمین، بیشه، ساحل رودهای کوهی می‌رویند. ایپیفیتها، یعنی سعلبیهایی، که در شاخه و تنة درختان می‌سبزند، ریشة آویزان هوایی دارند. در ریشة بعضی آنها فتوسنتز می‌شود. برگ سعلبیها تنزّل یافته، به پولکچة بی‌رنگ مبدّل شده است. پایة بعضی آنها غفس است، که «سعلب» (توبیریدیه) می‌گویند؛ آنها آب و مادّه‌های غذایی را گرد می‌آرند. گل گوناگون‌رنگ یک یا دوجنسه، خوشه‌گل سیرگل (ده-رازی‌اش بعضاً تا 2-3 متر) ، غوزة 3-6-پلّة سیرتوخم (در یک غوزه تا 3-4 میلیون دانه) دارد.

توخم آنها را شمال پاش می‌دهد. سعلبیها قریب 800 جنس و تا 30 هزار نمود رستنیهای را در بر می‌گیرند، که در بسیار کشورهای دنیا (مخصوصاً در ناحیه‌های سیرّوتوبت بیشه‌زار تراپیکی و سوبتراپیکی آسیا و امریکا) معمولند. در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. بیش از 120 نمود خودروی سعلبیها هستند. در تاجیکستان 9 نمود سعلبیها معلومند: ای1ارыه 1یگک1ز1پ1سه (جایهای سرّ و-توبت، شبرزمین، توغیزار جنوب ریسپوبلیکه؛ 650-800 متر از سطح بهر) ، (توسزار سیرنم، شبرزمین، از قطارکوه زرافشان تا ق-کوه پیاتر 1 و پامیر شرقی؛ 2100-3100 متر) ، 3 نمود ار1رس-1یز (جایهای سیرنم ناحیه‌های کوهسار) ، نمودهای نادر 2ییخشی ز1گه-1ایتیسه (محلهای سیرنم وادی دریاها، در قطارکوههای حصار و درواز) ، سای1ا£1ازّیت اتدی (ارچه‌زار نشیبیهای قطارکوه حصار) و 4 نمود سعلب-آگسыز (ناحیه‌های کوهسار، شبرزمین وادی دریاها). سعلبیها رستنیهای آرایشیند (سای1ا£ و-پی، سشیوه، اایه و غیره). میوة بعضی آنها را در قنّادی و عطریّات استفاده می‌برند. از لوندبیخ آنها (آگس1ز) دارو تییار می‌کنند.
دبیات: فلاره تدجیکسکایی ساویتسکایی ساتسیلیستیچیسکایی ریسپوبلیک، تام 2، مسکو- لنینگراد، 1963؛ سیلیزییوه و. ا. ، تراپ-چیسکی ا سوبتراپیچیسکی آرخیدی، مسکو، 1965. س. یونساو.