علم

مولکک (lathyrus mulkak) ، گیاه بسیارساله‌ای است از عایلة لُبیایها. بلندی‌اش 65-120 سانتی‌متر؛ پایهش سیرشاخچه، برگش مرکّب (از 2-4 جفت برگچه‌ها عبارت) ، خوشه‌گلش 2-6-گله، گلش کلان سرخ یا بنفش سرختاب، گلافکش 4-6-تخمه، تخمش قهوه‌رنگ خالدار. ماههای مه‌ای-سپتامبر گل و میوه می‌کند. رستنی خاص (ایندیم) پامیر و آلایی است. در …

موینی       (سال تولد و وفات نا­معلم) ، مورخ عصر 19 تاجیک. در بارة معینی در سرچشمه‌ها معلوماتی نیست. فقط از روی اثرش تع-ریخ اوایل و اواخر» یا «تاریخ بخارا* معلوم می‌گردد، که او در زمان حکمرانی امیر هیدر (1800-25) زندگی کرده است و شاهد واقعه‌های این دوره بوده است. دبیات …

موینودّین فراهی    یبن شرف‌الدّین حاجی-محمّد (سال تولد نامعلوم-وفات 1501) ، واعظ، خطیب و خطّاط عصر 15 فارس-تاجیک. چند مدّت در خیرات قاضی بوده است. از خود آثار زیادی گذاشته است. از جمله، کتاب «معراج-ان-نوبووه» (عاید به حیات و فعالیّت محمّد په‌ای-غم‌بر) نهایت مشهور است. در خط نستعلیک، استاد بوده، دیگر …

موین‌الدّین hatahزی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، مورخ آخر ه‌ار 14 و ابتدای عصر 15 فارس-تاجیک. در بارة حیات و فع-عالیّت او معلومات پرّه نیست. موافق معلومات بعضی تذکره‌نویسان، از جمله دولتشاه سمرقندی، معین‌الدّین نتنزی اصلاً از سیستان بوده، در فارس زندگی کرده است. سال 1413 در شیراز اثر …

موین‌الدّین اسفیزارع مولانا (سال تولد و وفات نامعلوم) ، خطّاط و مورخ عصر 16 فارس-تاыیک. در اسفیزار هرات به دنیا آمده، در آن جا نشو و نما یافته است. در خط نستعلیق استاد بوده، اسلوب تاج سل­مانی و ‌خواجه ‌بدولهی منشی را نیپیسندیده است. معین‌الدّین اسفیزارع از شاگردان ‌خواجه ‌بدولّه …

موین‌الدّین مهمود نقشبندی ابن ‌خواجه ‌خاوند مخمود علوی هوسینی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، فقیه و دانشمند عصر 17 تاجیک. دایر به جریان  زیندگی‌اش معلو­مات کافی نیست. در بخارا تولد یافته، به کمال رسیده است. از روی معلومات سرچشمه‌ها شخص بامعرفت بوده است. تقریباً سالهای 1657-61 در هندوستان زندگی …

موینی جوینی-معین‌الدّین (سال تولد و وفات نامعلوم) ، نثرنویس عصر 15 فارس-تاجیک. موافق اخبار تذکره‌ و منبعهای ادبی معینی جوینی یکی از نثرنویسان و عارفان مشهور زمان بوده است. از او دو اثر: «نگارستان» و «احسن-ال-قصص» (قصّة یوسف و زلیخا) باقی مانده است. «نگارستان»، که به قول دولتشاه سمرقندی به …

موینزاده مونیرخان (1909، xyجند-1973، همان جا) ، یکی از او­ولین هادیمان ادبیات و مطبوعات تاجیک. تحصیل ابتدایی را در مدرسه گرفت. انستیتوت دولتی پی­دگاگی دوشنبه را تمام کرد. سالههای 1920-26 معلم، دیرکتور مکتب و انسپیکتار شعبة معارف pیان خجند بود. یکی از تشکیل‌کنندگان مکتبهای ساویتی در خجند. سال 1927 به …

موزاریع (عربی-مانند، مشابه) ، نام یکی از بحرهای فرعی عروض. به عقیدة خلیل ابن احمد، این بهر را برای آن مضارع گویند. که به بهر هزج  مانند است. در ارکان هر دو بهر وتد مقدّمتر می‌باشد. مضارع رکن مخصوص نداشته، در نتیجة آموزش رکن اساسی بهر هزج مفاعیلن) و رکن …

موزاره‌ا (ار. «م>-چاریکّاری) ، در مملکتهای  شرق یک نمود اجارة زمین. موزاره‌ا اساساً در عصر 14 در زمان حکمران مغولها به وجود آمده است. زمین دارای به عوض یک قسم حاصل زمین خود را به دهقانان بی‌زمین یا کمزمین به اجاره می‌دادند. شرطنامة موزاره‌ا خطّی بوده، اساساً با محصولات ادا …