علم

موشکها، موسکوله‌ها، یک نوع بافته‌ای است، که ارگانیزم و عضوهای علی‌حدة آن را به حرکت می‌آورد. موشکها رخ-رخ و سفته می‌شوند. به موشکهای ر ا خ-ر ا خ قریب همة موشکهای استخوانهای اسکلت منسوبند. آنها حرکت بدن، کار دست و پایی و ستون‌مهره، خاییدن و فرو بردن خوراک و غیره …

موشموله، 1) مشمولة م و ق ا ر ر ا ر ی یا ژرمنی، ازغول (mes-pilus germanica) ، بتّه یا درخت خزان‌ریزیست از عایلة نسترنیها. بلندی‌اش 1، 5-6 متر. بتّة خودروی مشمله سیرخار، نوعهای مزروی آن بی‌خارند؛ برگ نیشتر یا بیزشکل، گل کلان سفید (دیمیترش 3-5سنتیمیتر) ، میوة گردة دانکشکل …

موختاراو احرار (تولد 5. 11. 1924، شهر اوراتپّه) ، مورخ ساویتی تاجیک، دکتر علمهای تاریخ (1971). اعضا-کارّیسپاندینت آکادمی فنهای ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان   (1978). عزای پرتیة کمونیستی اتّفاق ساویتی کپسّ از سال 1952. بعد ختم مکتب میانه سالهای 1939-41 اوّل دانشچوی فکولتیت کارگری، بعد انستیتوت معلمی دوشنبه. سالهای 1941-42 …

متّصلی و منفصلی (از عربی متّصل و-جداشده) ، کتگوریهای فلسفیند، که ساخت متیریه و رفت انکشاف آن را توصیف می‌کنند. متّصلی در یگانگی، علاقه‌مندی و وابستگی متقابل عنصرهای این یا آن سیستمه ظاهر می‌شود. در جریان انکشاف متّصلی امکانیّت از یک حالت به حالت دیگر گذشتن ابژکت را نشان می‌دهد. …

موفتی بخارایی ابوعبدالله محمّد ابن اسماعیل (810، بخارا-870، نزدیکی سمرقند) ، فقیه و الهیات‌شناس تاجیک، اوّلین جامع و تنظیمکنندة حدیثها، مصنّف مجموعة «ال-جامع-اس-صحیح* («اس-صحیح»). در جوانی‌اش به مکّه سفر کرده، به جمع‌آوری حدیثها مشغول شد، بعد با مقصد جمع آوردن حدیثها به مملکتهای عرب، ایران و آسیای میانه سفر کرد. …

موختسر «وقایه» کتاب درسی مدرسه‌های عصرهای میانه. در عصر 11 فقیه آسیای میانه برهان‌الدّین علی‌ ابن ابوبکر ابن ابدولجلیل فرغانی (وفات 1197) در بارة مهمترین قانون و قاعده‌های مذهب حنفی دین اسلام در اساس اثرهای قدوری (وفات 1037) «مختصر» و شیبانی (وفات 804) «ال-جامع-اس-صغیر» با نام «هدایت» (راه به سوی …

موفردات (عربی-جمع-یکّه، تنها) ، اصول تعلیم خط در مکتبهای تاریوالیوتسیانی. مفردات-نوشت علی‌حدة حروفات عربی، مخصوصاً نستعلیق و نسخ در وقت مشق. از روی قاعدة مخصوص حرفها را با نقطه چاپ می‌کنند. هر حرف سیاهمشق دارد. حرفها را به روی کاغذ نوشته، بعد سیاه می‌کنند. موافیقن به تعلیم خطّ نستعلیق (رسم‌الخط) …

موفاریقات، موفارقات (عربی جمع cjjli» جدایی از همدیگر) ، در فلسفة عصر میانگی شرق جواهر عقلی و نفسی را گویند، که از مادّه جدا بوده، درجه‌های گوناگون دارد. ماهیّت اشیا، که دریافتة عقل است، به مفارقات داخل می‌شود. نفس ناطقة انسانی را مفارقات سفلیه و عقلهای فلکی را مفارقات علویه …

موتگینیز (از لاتینی mutatio-تغییریابی و… گینیز) ، پراسیسّ تغ-ییریابی ارثی-موتسیّه را گویند، ن از تأثیر شرایطهای طبیعی (خود از خود) یا عاملهای گوناگون فیزیکی یا شیمیایی موتگینها به وجود می‌آید. اساس موتگینیز را تغییریابی مالیکوله‌های کیسلاته‌های نوکلیت، که نگهدار و ناقل اخبار ارثی می‌باشند، تشکیل می‌دهند. این تغییریابی چون موتسییم …

موسخیلیشویلی نیکاله‌ای ایوانوویچ (16. 2. 1891، تبیلیس-15. 7. 1976، همان جا) ، متیمتیک و مکانیک ساویتی، آکادمیک (1939؛ اعضا-کارّیسپاندینت 1933) و اعضای پریزیدیوم آکادمی فنهای اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی ا.ج.ش.س. (از 1957)؛ آکادمیک (1941) ، پرزیدنت (1941-72) و پرزیدنت فخری آکادمی فنهای ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی گرجستان (1972-76) ، قهرمان محنت …