«تاریخ گزیده» اثر تاریخی جغرافیدان، مورخ نامی فارس-تاجیک مستوفی قزوینی، که سالهای 1329-30 به زبانی فارسی-تاجیکی تألیف شده است. «تاریخ گزیده» به حکمران همانوقته خواجه غیاثالدّین محمود-پسر رشیدّودین فضلالله بخشیده شده است. کتاب از مقدّمه، شش باب، که هر باب چند فصل دارد و خاتمه عبارت است. بابهای علیحدة اثر …
مفصل«تاریخ واسط»
«تاریخ واسط» اثر تاریخی جعفر ابن محمّد، که سال 1417 تألیف و به شاهرخ (حکمرانی 1404-47) بخشیده شده است. اثر از مقدّمه و 7 باب عبارت است. باب 1-م به مسئلههای دورة تا اسلامی، باب 2-یوم به محمّد و خلفای اوّل باب 3-یوم به تاریخ امویان، باب 4-م به عبّاسیان …
مفصل«تاریخ وصّاف»
«تاریخ وصّاف» (نام پُرّهاش: «تجزیت-ال-امسار و تجزیت-ال-اعصار» «تقسیم شهرها از گذشت عصرها») ، اثر وصّاف شیرازی» سالهای 1298-1302 به زبان تاجیکی تألیف کرده است. یک قسم «تاریخ واسّاف» به غزانخان (حکمرانی 1295-1304) و قسم دیگر آن به برادر رزانخان-الجیت و (حکمرانی 1304-18) و ابوسعید بهادر، که از شاهان ایران بودند، …
مفصل«تاریخ بخارا» «تاریخ نرشخی»
«تاریخ بخارا» «تاریخ نرشخی»، اثر تاریخ، تألیف ابوبکر محمّد ابن جعفر نرشخی به زبان عربی (943-944). با نامهای تاریخ نرشخی نو (جدید) ، اخبار بخارا، تحقیق ولایت بخارا نیز مشهور است. تصویر به تفصیل حادثههای دورة سامانیان و واقعههای دیگر شهادت میدهند، که اثر با سپارش مخصوص نه ابن نثر …
مفصل«تاریخ بناکتی»
«تاریخ بناکتی» اثر بناکتی، این سال 1317 به زبان فارسی-تاجیکی تألیف کرده است. مضمون اثر را واقعه و حادثههای تاریخی و اساطیری از دورة حضرت آدم تا دورة مؤلف تشکیل میدهد. «تاریخ بناکتی» از مقدّمه و نه باب (قسم) عبارت است. باب اوّل به تاریخ انبیایو اولیا، باب دوّم به …
مفصل«تاریخ بیهقی»
«تاریخ بیهقی» اثر تاریخی ادیب، منجّم و مورخ عصر 12 فارس-تاجیک ظهیرالدّین ابولهسة علی ابن زید بیهقی معروف به ابن فندق، که به تاریخ شهر بیهق (حالا شهر سبزوار) ، شرح حال اشخاص نامدار آن بخشیده شده است. «تاریخ بیهقی» سال 1168 به زبان تاجیکی تألیف شده است. «تاریخ بیهقی» …
مفصل«تاریخ بدخشان»
«تاریخ بدخشان» اثر سعیدمحمّد بدخشی و میرزا فضللیبیک سرخفسر. «تاریخ بدخشان» از قسمت اساسی و 3 علاوه عبارت بوده، واقعههای سالهای 1657/8-1905 در حدود جمهوری شوروی تاجیکستان امروزه و شمال افغانستان به وقوع آمده را در بر میگیرد. بیان واقعههای سالهای 1657/8-1808/9 بقلم سنگمحمّد بدخشی، سالهای 1808/9-1005 به میرزا فضللیبیک …
مفصل«تاریخ احمدشاهی»
«تاریخ احمدشاهی» اثر تاریخی یکی عزمونشیان دربار احمدشاه دُرّانی (1747-73) محمود هوسینی (محمود هوسینّ-ال-منشی ابن ابراهیم ال-جامی) ، سال 1754 به نوشتن «تاریخ احمدشاهی» سر کرده، سال 1773 به اتمام رساند. و در تألیف اثر از «تاریخ جهانکُشای نادری» مهدیخان استرابادی و «نامة عالمآرای نادری» محمّد کاظم استفاده برده است. …
مفصل«تاریخ افضل» اثر کرمانی
«تاریخ افضل» (نام پُرّهاش «بدایع-از-زمان ف ی وقایع کرمان») ، اثر تاریخی ادیب و مورخ عصرهای 12-13 فارس-تاجیک افضلالدّین ابوهامید احمد ابن حامد کرمانی (معروف بهافزل کرمانی) ، که سالهای 1208-16 به زبان تاجیکی تألیف کرده است. حادثه و واقعههای مهم سیاسی، تریخ موخگگسر کرمان از دورة پیشزیسلامی تا زمان …
مفصل«تاریخ انبیا و ملوک»
«تاریخ انبیا و ملوک» اثر تاریخی مورخ عصر 15 جعفر ابن محمّد هوسینی یزدی. در ادبیات با نامهای «تاریخ کبیر»، «تاریخ جعفری» نیز معلوم است. بین سالهای 1447-52 به زبان تاجیکی تألیف شده است. کتاب از 6 قسم-بزرگان گذشته از آدم تا نه، شاهان ایران (پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان) …
مفصل