زیست شناسی

تخم کفتر، جوز سفید، یک نوع انگور محلیست. تاکش تیزسبز، برگش 5-پرّة کلان، خوشه‌اش اندریک 350 گ، غوجبش سبزچه، سیراب، پوستش غفس، 2-3 دانه تخم دارد. اساساً برای ترخوری استفاده می‌کنند. دور نشوش 145-150 روز. تاکش کم‌حاصل (از هر گه 30-40 د). تاکش را بار اوّل در هاتة کالخوزچیان دیهه …

تخمدان، پیستیک (رistillum) ، عضو ثمر‌آور (ریپرادوکتیوی)-ا گل را گویند. تخمدان در میانجای گل جایگیر شده است. توخمدان از گردگیرک، ستونچه و غورک عبارت است. در غورک تخمموغجه جایی گرفته است و از آن بعد گردآلودی گوخم تشکّل می‌یابد، از دیوارة غورک می‌وپرده حاصل می‌شود. تخمدان (یا تخمدانها اگر تخمدان …

طول، موسم نسلگیری بز و گوسفند را گویند.

توتیها (moraceae) ، عایلة بتّه و درخت همیشه‌سبز یا خزان‌ریز و بعضی گیاههاست (dorstema، fatona). تنه و شاخ و برگ اکثر توتیها شیرة شیرمانند دارند. 60-85 جنس رستنیها را متّحد می‌کنند، علی‌الخصوص در منطقه‌های تراپیکی و سوبتراپیکی فراوانند. در تاجیکستان از توتیها مخصوصاً انجیر و توت معمولند. اینچنین بعضاً کنه‌کنجد …

توت‌انجیر، فیکوس (ficus) ، جنس بتّه و درختان و بعضی لینهاست از عایلة توتیها. درخت توت‌انجیر تا 40 م قد می‌کشد و دیمیتر تنه‌اش 3-5 م می‌شود. برگ توت‌انجیر عادتاً بی‌دندانة یک‌لخت (درازی‌اش در بعضی نمودهای توت‌انجیر تا 60-70 سم) است. همه عضوهای توت‌انجیر شیرة سفید شیرمانند دارد. گلش میدة …

توتکلی، توتکلیت، توتکلک، زنگبویه، زنگپایه، مشلک، موشبویک، علف موش، شوکران (سonium makulatum) ، یک نوع گیاه بدبوی خیلی pهرناک (از عایلة چترگولها). بیخش دوک‌شکل سفیدتاب. پایهش راست، درون‌خالی، سیرشاخ، تا 2 م قد می‌کشد. برگهای قسم پایان پایه دومچدراز، سه‌گوشة پرشکل (درازیشان تا 90 سم و برشان تا 70 عام) …

توتک، توتگولک، توتگزک، توتغوزک (راterium راlugamum) ، یک نوع گیاه خودرویست از عایلة نسترنیها. گیاه سیرپایه و بسیارساله‌ای است، که 40-90 سم قد می‌کشد. در منطقة جنگلزار گرمسیر و پهنبرگ، علفزار، نشیبیهای سنتلاخ و شغلجایها (قطارکوههای قُرمه، زرفشاو، حصار و درواز، موضعهای تاجیکستان جنوبی و شرقی؛ 1000-2500 م از سطح …

توتک، یک نوع انگور محلیست. تاکش تیزسبز. برگش کلان 5-پرّه، گلش دوجنسه، خوشه‌اش خیلی کلان (اندریک 560 گ، بعضاً تا 1400 گ می‌شود) ، غوجبش کلان درازرویه، سفیدچة زردتاب، سیراب، خوش‌طعم، پوستش نفیس، 2-4-تا تخم دارد. اخیرهای مه‌ای گل کرده، آخر ژوئیه می‌پزد. برای ترخوری استفاده می‌برند. دور نشوش 146-150 …

توت (ماگیو) ، یک نوع درختیست از عایلة توته را. تا 35 م قد می‌کشد. برگ و شاخ و نوده‌اش شیرة سفید دارد. گلش میدة دوجنسه، خوشه‌گلش «گوشوارک»، میوه‌اش سیراب و سیرشیره و سیرتوخم (درازی‌اش 1-5 سم) ، سفید، گلابی، سرخ و بنفش سیاهتاب. بیشتر توت سفید (بلخی) و شهتوت …

ترشمورود، ترشمورود، یک نوع مرود محلیست. درختش از 7 تا 16 م قد می‌کشد. پوستلاخ تنه و شاخهای غفسش خاکستری سیاهتاب، شاخهای باریکش بورتاب، برگش بیزشکل (درازی‌اش 8 سم، برش 4 سم) ، میوه‌اش لونده (اپدریک 81 گ) ، پوستش غفس و سخت و جلادار، سبزتاب (طرف آفتاب‌رسش سرخ زردچه) …