ترنسلیتیرتسیه

ترنسلیتیرتسیه (از لاتینی (trans بین، به واسطة و litera-حرف) ، از یک الفبا به الفبای دیگر (مثلاً، از الفبای عربی به تاجیکی، از لاتینی به روسی یا برعکس) برگردانیدن متن را گویند. در ترنسلیتیرسیه اساساً به حرفها اعتبار داده، آوازها کم به نظر گرفته می‌شوند. مثلاً، کلمه‌های حروفات عربی شکل، دانش، در ترنسلیتیرسیه می‌شوند. ترنسلیتیرسیه از ترنسکریپسیه با خصوصیت انیویرسلی‌اش فرق می‌کند.

هدف آن نه زبان جداگانه، بلکه گرفیکة علی‌حده‌ای است. در ترنسلیتیرسیه به غیر از علامتهای این یا آن الفبای ملّی، علامتهای مخصوص دیکریتیکی استفاده می‌شودّ. ترنسلیتیرسیه وابسته به خصوصیت زبانها بعضی دشواریها دارد. مثلاً، بعضی کلمه‌ها را از الفبایی به الفبایی (مثلاً، ترنسلیتیرسیة کلمه‌های صدرالدّین، آدینه، مسکو با حرفهای لاتینی sadriddin odina، ماskwa) ، گرداندن چندان دشوار نیست. ولی ترنسلیتیرسیة کلمه‌های داخونده، اسحاقی (dاkgunda، ishoqi) یا ترنسلیتیرسیة کلمه‌های سعدی و حکیم به الفبای روسی (سه‌اد، خکیم) دشوارتر است. از این رو جایی، که تطبیق ترنسلیتیرسیه امکان ندارد، یا غرض از برگردانیدن کلمه انعکاس طرز تلفّظ آن باشد، از ترنسکریپسیة عمل استفاده می‌کنند.
دبیات: 3یندیر ل. ر. ، آبشیه فونتیکه، مسکو، 1979.
x. قرباناو.