سوهیلی عبدالله‌ جوهریزاده

سوهیلی (تخلّص؛ نام و فمیلیه عبدالله‌ جوهریزاده؛ 6. 10. 1900، اوراتپّه-11. 7. 1964، دوشنبه) ، شاعر ساویتی تاجیک. پسر زوفرخان جوهری. اعضای کپسّ ازسالی            1949. از پدرش خط و سواد آموخته است. کورس ششماهة معلمتییارکنی نزد دارالمعلمین سمرقند (1924) ، انستیتوت دولتییپیدگاگی دوشنبه را ختم کرد. مخبر مخصوص گزیتة «آواز تاجیک» (1924-25) ، کاتب مسئول جرنل «شیرینکار»            (1925-29) ، خادم گزیتة «تاجیکستان سرخ» (1929-52) و از سال 1952 محرر نشریات دولتی تاجیکستان بود.

شیعرهای سوهیلی از سال 1924 چاپ شده‌اند. نخستین مجم شعرهایش «ترانة ظفر» (1933). سال 1935 داستان «کمبغل» و مجموعة شعرهای «همیشه تییار» را به طبع رساند. شعر و داستانهای در وصف آزادی زنان، مکتب و معارف و ساختمان ساتسیلیستی نوشتة او در کتابهای «فتح‌نامه» (1936) ، «تحفه» (1937) ، «گلدسته» (1939) ، «گلزار» (1940) گرد آورده شده‌اند. سالهای جنگ بزرگ وطنی (1941-45) قهرمانهای خلق ساویتی موضوع اااسی ایجادیات سوهیلی قرار گرفت (مجموعة شعرهای «هدیه بدلاوران وطن»، داستان «قوّة دوست»، هر دو 1944). در شعر و داستانهای منبعدة او محنت، دوستی خلقها، صلح و امنیت، نشو و نمای تاجیکستان و مردم آن ترنمشده‌اند (مجموه‌های «معجزات خلق»، 1945؛ «ترانه‌های بختیاری»، 1947؛ «گوداک ظفر»، 1949؛ «بهار وطن»، 1951؛ «در کشور امنیت»، 1955؛ «بهار دوستی». 1956). در شعرهای هجوی سوهیلی باقیمانده‌های جمعیّت فئودالی، ماهیّت ضد خلقی عملیات دشمنایی صنفی و معنویات پوچ آنها مذمّت شده است. بسیار شعرهای هجوی او بر ضد فاشیزم ژرمنیه ایجاد شده‌اند. اشعار هجوی سوهیلی در کتابهایه «شعرهای هجویی» (1957) ، «آیینة خنده‌ها» (1965) به طبع رسیده‌اند. شاعر برای بچه‌ها نیز یکچند اثرهای جالب دقّت نوشته است (پیسة «پیانیر صادق»، 1939؛ مجموه‌های «سلام، بچه‌ها»، 1948؛ «نسل خوشبخت»، 1955: داستانهای «رابیة چل‌گزه‌مویی»، 1948؛ «گلیم کبود»، 1954؛ «قسمت کریم»، 1958). بعضی شعر و داستانهایش در دوشنبه و مسکو به زبان روسی ازچاپ برآمده‌اند («دلینّاکاسیه رابیه»، مسکو، 1959؛ «سویرکیوشیی تسویتنیک»، استالینبد، 1959؛ «بلیسک مыسل»، دوشنبه، 1961). ترجمة «قصّة پاپ و خذمتگار او لندهور» ا. س. پوشکین، «تمره» م. یو. لیرمانتاو، «دهقانبچگان» ن. نیکرساو، مثلهای ا. کرыلاو، شعرهای ت. شیوچینکا، ک. چوکاوسکیی، ن. تیخاناو، ا. برتا و دیگران به قلم او تعلق دارند. از سال 1935 عضو اتّفاق نویسندگان ا.ج.ش.س.. با آردین و مدالها مکافاتانیده شده است.

اسار:     گلشن افروخته. استالین‌آباد، 1959؛ دیوان سوهیلی، دوشنبه، 1986.

ه. سیف‌الله‌اف.