مینتقه‌های ردیتسیانی زمین

مینتقه‌های ردیتسیانی زمین، قسمهای داخلی مگنیتا­سفیرة زمین را گویند، که در آنها میدان مگنیتی زمین ذره‌های زریدناک (پراتانها، الکترونها، الفه-ذره‌ها)-ا انرژیة کینیتیکیشان از دهها کو تا صدها م. و.-را نگاه می‌دارد. (در حوزه‌های گوناگون منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین انرژیة ذره‌ها گوناگونند. نیگ. زمین .) کانفیگورتسیه (جایگیرشوی)-ا مخصوص خطهای قووّگی میدان گیامگنیتی برای ذره‌های زریدناک یک نوع دامی (دام مگنیتی) بوده، ذره‌های زریدناک را از منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین دور شدن نمی‌ماند. ذره‌های به دام مگنیتی زمین افتاده تحت تأثیر قوّة لارینتس حرکت مرکّب می‌کنند؛ آن حرکت لپّشناکیست از روی تریکتاریة سپیرلی قد-قد خطهای قووّگی میدان مگنیتی از نیمکرة شمالی به جانب نیمکرة جنوبی و برعکس. در این زمان ذره‌های مذکور در اطراف زمین آهسته-آهسته جایی این از می‌کنند، که آن دریی­ف طولی نام دارد (نیگ. رسم). وقتی که ذرّه از روی سپیرلها به سوی افزایش شدّتناکی میدان مگنیتی (تا رفت به زمین از دیک شده) حرکت می‌کند، ردیوس سپیرل و «قدیم» آن خرد می‌شوند. ویکتار سرعت ذرّه بزرگیش را تغییر نداده به همواری نزدیک می‌شود، که به سمت میدان مگنیتی عمودیست. نهایت، ذرّه در نقطته‌ای (وی را نقطة آیینوی می‌نامند) «انعکاس» می‌شود. در نتیجه ذرّه به سمت مقابل-رو به سوی نقطة آیینوی همجایشدة نیمکرة دیگر ز­مین حرکت می‌کند. یک لپّش پراتان انرژیش 100 ماو ک-د~م د خط قووّگی از نیمکرة شیما­لی به نیمکرة جنوبی در مدّت 0، 3 سان به عمل می‌آید. دام گیا­مگنیته چنین پراتان را تا 100 ساد نگاه داشته می‌تواند و پراتان در این مدّت  10>0 مراتبه می‌لپّد. ذره‌های انرژییشان ب­لند در «دام» مگنیتی به حساب میانه تا صدها میلیون مراتبه از یک نیمکره به نیمکرة دیگر می‌لپّند. سیر (درییف) طولی باشد، با سرعت نسبتاً خلا پست به عمل می‌آید. ذره‌ها وابس­ته به انرژیة خود اطراف زمین را پرّه در فاصله‌های گوناگون وقت (از یکچند دقیقه تا شباروزها) دور زده می‌برآیند. یونهای زریدشان مثبت به سمت غرب، الکترونها به سمت شرق سیر می‌کنند.

ادتن، منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین درونی و بیرونی، منطقة پراتانهای انرژییشان خرد (منطقة جریان حلقه‌مانند) و زانة کوزن ضبط ذره‌ها یا زانة ردیتسیة اورارلی (فجر قطبی) را فرق می‌کنند. اوّل منطقة درونی (از طرف گروه عالمان امیریکایی با راهبری ن. ون الّین، 1958) و منطقة بیرو­نی (از طرف عالمان ساویتی با راهبری س. ن. ویرناو و ا. ا. چو­دکاو، 1958) کشف گردیده‌اند. سیل ذره‌های منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین را با یاری اسبابهای ردیفهای مسنوی زمین (حسابکنک گییگیر و میولّیر) به قید گرفتید. اصلاً منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین سرحدهای مویین ندارند، چون که هر یک نوع ذرّه موافق انرژیش منطقة ردیتسیانی «خودی» را حاصل می‌کند. بنا بر این، مفهوم «منطقة یگانة ردیتسیانی زمین» را استفاده بردن درستتر است. به منطقه‌های درونی و بیرونی تقسیم نمودن منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین نیز شرطیست؛ چنین تقسیمات الحال فقط به سبب در خایّت آنها وجود داشتن یک ک­گار تفاوتها باقی مانده است. احتمال در میدان مگنیتی ز­مان موجود بودن «دام» مگنیتی را عالمان ک. ستیارمیر (1913) و x. الفوین (1950) نظریه‌وی پیشگیری کرده بودند. در واقع، ایکس­پیریمینتان، که در ردیفهای مصنوع گذرانده شدند، اثبات کردند، که دام مگنیتی وجود دارد و با ذره‌های بلندانیرگیه نور است. منطقه‌های ردیتسیانی در جریان تغییرات می‌باشند: منطقة نزدیزمینی (درونی) نسبتاً استوار بوده، کم تغییر می‌یابد، منطقة بیرونی باشد، بیشتر تغییر می‌یابد. تغییرات منطقة ردیتسیانی داخلی به تسیکل 11-سالة خروج آفتاب موافق می‌آید. مین­تقه‌های بیرونی حدود و ساخت خود را هنگام آشوبهای نه آن قدر کلان مگنیتاسفیره تغییر می‌دهند. از این نقطة نظر منطقه‌های پراتانهایی، که انرژییشان خردند، جای مابینی را اشغال می‌کنند. خصوصاً در وقت غلبیهای مگنیتی منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین سخت تغییر می‌یابند. پاشخوری ذره‌ها از «دام» مگنیتی باعث یونیزتسیة شدید یوناسفیره، پاشخوری انتینسیوی باشد، سبب پیداشپ فجر قطبی می‌گردد. امّا ذخیرة ذره‌ها در منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین برای دیر دوام کردن فجر قطبی کافی نیست و به تغییریابی سیل ذره‌ها در منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین علاقه‌مند بودن فجر قطبی دلیل طبیعتاً عمومیت داشتن آنها می‌باشد، یعنی در وقت غلیانهای مگنیتی هم جمع‌شوی ذره‌ها در منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین و هم به اتمسفره پاشخوری ذره‌ها به عمل می‌آید. دوامت فجر قطبی به دوامت پراتسیسّهای در بالا ذکرشده وا­بسته است. فجر قطبی از یک تا یکچند شباروز دوام کرده می‌تواند. به طرز صنعی حاصل نمودن منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین-امکان‌پذیر است _ (چنانچه، در وقت ترکش یدرایی در بلندیهای کلان). موجودیّت منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین هنگام پروازهای درازمدّت کیهانی خوف کلان به عمل می‌آرند. سیل پراتانهای دارای انرژیة خرد بتریّهای آفتابی را از کار برآورده، رویکشهای نفیس آپتیکی را تیره کرده می‌توانند. ارگانیزمهای زنده‌ای، که در داخل عفنه‌های کیهانی دور و دراز در منطقه‌های ردیتسیانی پرواز می‌کنند، از تأثیر پراتانهای انرژیة خرد کسلیهای شعاعی گرفتار شده می‌توانند. غیر از زمین منطقه‌های ردیچیانی در مشتری هستند و شاید در زحل و عطارد نیز باشند. منطقه‌های ردیتسیانی مشتری، که آنها را اپّرت کیهانی امیریکایی «پیانیر-10» تدقیق نمود، از جهت ‌اندازه، اقتدار انرژی ذره‌ها و زیچی جریانهای ذره‌ها از منطقه‌های رادیوکتسیانی زمین دیده خیلی بزرگترند. منطقه‌های ردیتسیانی زحل با متدهای رادیوسترانامی آشکار گردیده‌اند. بنا به معلوماتهای اپّرتهای کیهانی ساوی­تی و امیریکایی در زوهره، مریخ و ماه منطقه‌های ردیتسیانی نیستند. هنگام از نزدیکی سییارة عطارد گذشتن ستنسیة کیهانی «مرینیر-10» میدان مگنیتی داشتن سییاره معلوم گردید. عطارد نیز منطقه‌های ردیتسیانی داشته می‌تواند.

د .: خیسّ و. ، ردیتسیانّыی پایهس ا مگنیتاسفیره، پیر. س انگل. ، م. ، 1972؛ شبنسکیی و. پ. ، یولینیه و آکا­لازیمنام پراسترنستوی. م. ، 1972.