مدنیت و صنعت

عارف جلال‌الدّین محمّد شیرازی (1555-1601) ، شاعر و عارف فارس-تاجیک. جزئیات ترجمة حالش معلوم نیست. در تسو­ووف به یکی از مریدان عبدالرحمان جامی-مولانا محمّد روحی پیپوی می‌کرد. منبعهای ادبی و عرفانی عارف را همچون متصوّف معروف یاد می‌کنند. عارف اساساً رباعیهای عارفانه ایجاد کر­ده است.

عارف ملّاالیم کابلی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر و دانشمند فارسی‌زبان عصر 16 هندوستان. در گلبهار نام موضع تابع کابل به دنیا آمده است. تخلّص «بهاری» و دیگرش «ربیعی». مرد شیرین‌سخن و بذله‌گویی بود. در تصوّف و احوال مشایخ هندوستان تألیفاتی چند به انجام رسانده است («شرح مقاصد …

عارف محمّدشریف (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر و مورخ نیمة دوّم عصر 18 و اوّل عصر 19 تاجیک. در موضع آغانقی بخارا به دنیا آمده است. در مد­رسه تحصیل کرده، علمهای رسمی زمانش را آموخت. اوّل در اخد امیر شاهموراد (1785-1800) و بعد امیر هیدر (1800-27) به صفت …

اُپریتّه، (اتلیوی operetta-آپی­رة خرد) ، اثر موسیقی صحنویست. موسیقی واکلی و سازی، اینچنین رقص و بلیت و عنصرهای صنعت تئاتری را در بر گرفته، از امکانیّتهای دیالوگ نسبت به آپیره وسیعتر استفاده می‌برد. اساس درم­تورگی و موسیقی اُپریتّه، ترانه و رقص است. در اُپریتّه، مثل آپیره، از موسیقی واکلی و …

آپیره (اتل. opera، عیناً-تألیف از لاتینی opera-محنت، مصنوعات، اثر) ، جنر صنعت موسیقی-درموییست. اساس آپیره-لیبریتّا در این جنر با واسطه‌های دراماتورگیة موسیقی، پیش از همه، توسط موسیقی واکلی (آوازی) تجسمکننده می‌شود. آپیره همچون جنر مرکّب در خود نمودهای گوناگون صنایع: دراماتورگیه، موسیقی، صنعت تصویری، خاریاگرفیه و غیره را متّحد می‌کند. …

انند ملک راج (تولد 12. 12. 1905، پیشاور) ، نویسنده و هادی­م جمعیّتی هند و. به زبان انگلیسی می‌نویسد. انیویرسیتیت لاندان را ختم کرده است (1929). دکتر فلسفه، پروفسور انیویرسیتیت پنجاب (1962). سال 1996 همراه سجّاد ظاهر اسّاسیسیة نویسندگان پراگریسّیوی هندوستان را تأسیس داده است. سالهای جنگ گرجدنی اسپنیه در …

آرگن (یون. organon-آلات، اسباب) ، اسباب موسیقی کلویشدار قدیمة یونانیان را گویند. آرگن در تاجیکستان هم دست. آن در تالار کنسرتی انستیتوت دولتی صنعت تاجیکستان به نام میرزا تورسون‌زاده نصب شده است (1978). این آرگن را فیر­مة «ریگیر-کلاسّ» چخاسلوکیه ساخته است. آن دارای 2 منول و 29 ریگیستر بوده، ترکتوره‌اش …

اربیلینی سولخن صبا (4. 11. 1658، دیهه تندزیه، حاضره ریان بالنیسی ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی گرجستان-6. 2. 1725، مسکو) ، نویسنده، عالم و هادیم سیاسی گرجی. در عایلة قازیکلان کرتل به دنیا آمده است. طرفدار حاکم مطلق بامعرفت بود. برای نجات دادن گرجستان از ظلم و استبداد اچنبیان مبارزه برده است. …

آرتاریه (لاتینی oratoreum-عبادتگاه) ، اثر کلان «موسیقییست، که عادتاً دارای سیوجیت درموی بوده، برای سرایندگان (ثالثتان) ، خار و ارکستر ایجاد می‌شود. آرتاریه با کنتته قرابت دارد، ولی از آن با حجم، خصوصیت ایپیکی و درموی و سیوجیت فرق می‌کند. آرتاریه در عصرهای 16-17 در اتلیه پیدا شده است. به …

«عارض نوا» نام یکی از شعبه‌های «شش‌مقام» است، که در قسمت نثری مقام «نوا» (جای 14-م) عمل دارد. ز روی خو­سوسیّتهای آهنگی، اصول داعیره و راه خوانش به مقام «نوا» نزدیک است. در اساس شعبه‌های «عارض نوا» و «عارض دوتاه» اوج «نمود عارض» تصنیف گردیده است.