اپیریتّه

اُپریتّه، (اتلیوی operetta-آپی­رة خرد) ، اثر موسیقی صحنویست. موسیقی واکلی و سازی، اینچنین رقص و بلیت و عنصرهای صنعت تئاتری را در بر گرفته، از امکانیّتهای دیالوگ نسبت به آپیره وسیعتر استفاده می‌برد. اساس درم­تورگی و موسیقی اُپریتّه، ترانه و رقص است. در اُپریتّه، مثل آپیره، از موسیقی واکلی و سازی-اریه، دوات، ان­سمبل و خار استفاده می‌برند.

موسیقی واکلی و رقص برای انکشاف واقعه و تصدیق پایة اُپریتّه خذمت می‌کند. اُپریتّه در زمینة مضحکة موسیقی، آپیرة هجویی، وادی­ویل فرنسوی و زینگشپیل نیمیسی به وجود آمده است. اُپریتّه همچون جنر مستقل سالهای 50 عصر 19 در فرنسیه پیدا شد. سالهای 60 در اوستریه، سالهای 70 در انگلیه و سالهای 80 در امریکا اُپریتّه به وجود آمد. در فرنسیه آهنگسازان ف. ایروی، ج. آفّینبخ و ش. لیناک، در انگلیه ا. سلّیوین، در اوستریه ا. شتروس، ف. زولپی و غیره به انکشاف اُپریتّه سهم کلان گذاشتند.

تا روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر تئاتر آپی­ریتّة روس ریپیرتور ملّی نداشت. آهنگسازان ا. آ. دونیوسکیی و ن. م. ستریلنیکاو سالههای 20 به اُپریتّه ساویتی اساس گذاشتند. بعدتر در این جنر بسته‌کاران ب. ا. الکساندراو، یو. س. میلیوتین، و. پ. سالاویاو-سیدایی، ک. یه. لیستاو، ت. ن. خرینّیکاو و غیره اثرها ایجاد کردند.

در ریسپوبلیکه‌های برادری بسته‌کاران ا. س. ایوزین (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی ارمنستان) ، ا. پ. ریباو (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی ازبکستان) ، ر. س. حاجییف (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی آذربایجان) ، گ. گ. سبده‌ای (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی گرجستان) ، ا. یه. جلینسکیی (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی لتویه) ، ل. ت. نارمیت (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستیی  ایستانیه) ، د. x. فیزی (ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان) و دیگر اُپریتّههای ملّی ایجاد کردند.

در تئاتر دولتی آکادمی آپیره و بلیت به نام صدرالدّین عینی اُپریتّههای بسته‌کاران روس و دیگر ریسپوبلیکه‌های برادر، از جمله «سیلوه» و «شاهزادة سیرک» ا. کلمن، «تویی در مل-ناوکه» ب. الکساندراو، «بیوة خوشحال» ف. لیگر، «شمال آزاد» ا. دونیوسکیی و غیره گذاشته شده‌اند.