علم

موغولچای (chamaenerium) ، جنس گیاههای بسیارساله‌ای است از عایلة onograceae. پایة راست سیربرگ، برگ بی‌دُمچه یا کوتاهدومچة نیشترشکل، گل زیگامارفی گلابی، خوشه‌گل دراز در نوگ پایه نمویابنده، غوزة درازرویه سیرتوخم دارد. در ناحیه‌های معتدل نیمکرة شمال 12 نمود مغولچایی پهن شده است. در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی ا.ج.ش.س. 6 نمود …

موغیلان، خار مغیلان، خسک، خارخسک، آشنخارک (tribulus terrestris) ، گیاه یکساله‌ای است از عایلة لسفیشا. پایهش چون پلک پشن توده، تا 1 متر دراز می‌شود. برگش پرمامانند (درازی‌اش 2، 5-5*5 سانتی‌متر، برش 1، 5-2 سانتی‌متر) ، گلش زرد، میوه‌اش ستارشکل بوده، 2-4-تا خار سخت و تیز دارد. از مه‌ای تا …

“مقدّمت-ال – ادب”دستور زبان عربی، لغت دوزبانة تعلیمی عربی-فارسی (تاجیکی). به زبان عربی تقریباً آخر اسری11 و نیمة اوّل عصر 12 از طرف زمخشری تألیف گردیده است. از 5 قسم عبارت است: 1) اسمها؛ 2) فعلها؛ 3) حروف (حسه‌های یاری‌دهندة نطق)؛ 4) برگردانیش اسمها؛ 5) تصریف فعلها. در سه قسم …

موقدّسی ابوعبدالله محمّد ابن احمد (946/47، به‌ای-تولموقدّس-1000) ، سییاه، مورخ و گیاگرفی عرب. در بارة او مع-لومات ترجمیهالی کم است. موقّدس به مملکتهای شرق بارها سفر کرده، سال 985 اثر «احسن-ات-تقاسیم فی معرفت-ال-اقالیم» («بهترین تقسیمات در معرفت اقلیمها») را تألیف نموده، به خاندان سا-مانیان تحفه کرده است. اثر از مقدّمه …

موقنّیی (منسوب به مقنّع) ، ادیالوژی رسمی عصیان مقنّع. به تشکول موقنّیه غایه‌‌های اجتماعی مضحکیه تأثیر رسانیده‌اند. موقنّیه تقسیم عادلانة ثروت، خاتمه دادن حکمرانی عربها و برهم زدن نابرابری اجتماعی را طلب می‌کرد. دعوت اجتماعی موقنّیه در بین عامّه طرفداران زیاد پیدا کرد، ولی در نتیجة سازش عربها با اشرافان …

موغج، پ و ن ب ا ک، کورتک، شکل می‌تمارفاز (شکلدیگرکرده)-ا نوده، که بین بندهایش کوتاه شده است. مُغجه نشوی (برگ حاصلکننده) و گینیرتیوی (برگ، گلتوده و گلحاصل‌کننده) می‌شود. مُغجه‌ای را، که یک گل ناشکفته دارد، غ و ن چ ا می‌نامند. از روی در شاخچه جایگیرشوی مُغجه بالایی (از …

موشالیها (caprifoliaceae) ، یک عایلة رستنیهای بتتگی (بعضاً پیچان) ، درخت نه چندان کلان، نیم‌بتّه و علفی دوپلّگی را گویند. برگ اکثر رو به رو جایگیرشده، بعضاً با اساسش یکجایه سبزیده، گل عادتاً دوجنسة اکتینامارفی یا زیگامارفی، غجوممیوه یا میوة دانکدار، بعضاً غوزمیوه دارند. 15-16 جنس (قریب 400 نمودر مشالیها …

موشک زمین (cyperus) ، یک جنس رستنیخای علفی بسیارساله، بعضاً دو یا یکساله را گویند، که به عایلة غیشیها منسوب است. گل دوجنسه، خوشه‌گل مرکّب سایه‌بانشکل، چارمغزک سه‌قرّه دارد. قریب 500 نمودش اساساً در منطقه‌های تراپیکی، سوبتراپیکی و بع-زن معتدل می‌روید. در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی ا.ج.ش.س. 14 و در …

موشکیتاو ایوان وسیلیویچ (21. 1. 1850، ست. الکسی‌افسکیه، ولایت والگاگرد حاضره-23. 1. 1902، پتربورگ) ، گیالاگ و گیاگرف روس. سال 1872 انستیتوت کوهکاری پتربورگ را ختم کرده است؛ از 1877 پروفسور همین انستیتوت. سالهای 1882-97 گیالاگ کلان کامیتیت گیالوژی. در اورال جه-نوبی کارهای تدقیقاتی برده، سه مینیرل در روسیه نامعلوم …

موشک مادّة بویایست، که در هیوان و رستنی حاصل می‌شود. مشک خاصیت بلند عطری، اینچنین تأثیر شفایی دارد. مشک هیوان، مادّة دانه‌دار یا روغنمانندیست، که غدودهای مشک جنس نرینة بعضی هیوانهای شیرخوار (کبرغه یا غزال، آه و، گاومیش، موشابی، سگ‌آبی و غیره) جدا می‌کند. رنگش بور و بوی خاص تیز …