زیست شناسی

خورفه، خلفه، چولی‌گوشتک، چولانگوشتک، وشفنگ، سینجاب، خفرج، پر­نهن، فرفخ، فرفینه، بق­لة زُهرا، بق­لة طاهر (راrtulaca aleracea) ، گیا­ه یکساله‌ای است از عایلة خلفیها. 10-35 سم قد می‌کشد. برگش بیزشکل یا بیلچشکل (درازی‌اش 0، 8-3 سم، برش 0، 5-1 سم) ، سیرگوشت، سیراب. گلش میده، زرد؛ آخر ماه مه‌ای به شکفتن …

خورفیها، خلفیها (portulacaceae) ، یک عایلة رستنیهاست، که قریب 20 جنس (500 نمود)-ا گیاه و نیم‌بتّه و بتّه‌ها را در بر می‌گیرد. xورفیها مخصوصاً در ناحیه‌های اقلیمشان گرم و معتدل فراوانند. در ا.ج.ش.س. (ارکتیکه، سیبری شرقی، شرقی دور، ایچونین آسیای میانه، کوکز و غیره) 3-4 جنس (10-12 نمود)-ا xورفیها معلوم …

خورمای، یک نوع زردآلو دیرپزک. اساساً در ولایت لنین‌‌آباد (بیشتر در ریانهای کانی‌بادام، اسفره)-ا رسّ تاجیکستان و ریانهای ولایت فرغانة رسّ ازبکستان معمول شو­ده است. د­رخت xورمایی تیزسبز و درازعمر بوده، از 2-3-سالگی cap کرده منتظم حاصل فراوان می‌دهد. xورمایی آخر مارت گل کرده ماه ژوئیه می‌پزد. میوه‌اش میانه (به …

خورما، نخل، درخت خرم آ (dioapyros) ، یک نوع درخت خزان‌ریز و میوة آن را گویند، که در ناحیه‌های سوبتراپیکی و تراپی­کی می‌روید. موافق تصنیفات باتنیکی جنس درختیست از عایلة آبنوسیها. اساساً در آسیای جنوبی (تقر، 200 نمود) معمول است. در ا.ج.ش.س. 3 نمود xورما می‌روید. خورمای کوکزی (d. lotus). …

خورمای هندی، ا ن ب ا ل ا، نام دیگر تمر هندی.  

خوریاک، خیریاک، خویراک، خوییاک، خیجراک، (allium seravsehani-cum) ، یک نوع پیاز خودرویست، که چون ترّه استعمال می‌کنند؛ از روی تصنیفات باتنیکه گیاه پیازبیخ بسیارساله‌ای است از عایلة پیازیها. پیازش مدوّر (برش 1، 5 سم) ، پایهش 20-65 سم قد می‌کشد. یک یا دوتا برگ دارد. برگش نیشترمانند (برش 1-3 سم) …

خوبانی،   1) زردآلو را گویند، که با مغز بادام خشکانیده شده است. xوبانی از قدیم در بین تاجیکان معمول است. زردآلو را دوکفان نموده به جای دانه‌کش مغز بادام را می‌گذارند و در آفتاب خشک می‌کنند. 2) یک چند نوع سیبی  سرخ را گویند.

خوبک، چورک، چیرک (fraxinus raibocarpo) ، یک نوع بتّه‌ای است از عایلة زیتونیها. تا 6 م قد می‌کشد. برگش پرمانند (از 3 و 5-تا برگچه عبارت است)؛ برگچه‌اش بیزشکل، بی‌دندانة چرمگون (درازی‌اش تا 6 سم، برش تا 4 سم). گلش 4-برگة سفید، دوجنسه، میوه‌اش داسشکل قناتکدار (درازی‌اش تا 3 سم، …

خرانابیالوژی (از یون. chronos-وقت و بیولوگیه) ، بیاریتمالوژی، یک فصل بیولوگیّه را گویند، که شرایط پیدایش، قانونیت و اهمیت ریتمهای بیولوگی را می‌آموزد.

خراماسامها (از خراما… و یون. soma-جنس، تن) ،-آرگنایدهای یدرای هوجیره را گویند، که خاصیتهای ارثی هوجیره و آرگنّزمها را مویین می‌کند. در هوجیره‌های تنة اکثر نباتات و هیوانات هر یک خراماسامه جفت بوده، یکیش از پدر و دیگ. از مادر (هنگام باردارشویی) گرفته شده است. xراماسامه‌ها ظاهراً در دوره‌های گوناگون …