سونبول

سنبل، گل سنبل، هیتسینت (hyasianthus orientalis) ، گیاه بسیارسالة پیازبیخیست از عایلة زنبقیها. پیازکش سفید یا بنفش (دیمیترش تا 3 سم). تا 40 سم قد می‌کشد. 4-8-تا برگ تصمه‌شکل (درازی‌اش 15-20 سم، برش 1-4، 5 عام) دارد. خوشه‌گلش 2-6-گلن آسمانیرنگ (سنبل کشته تا 40-80-تا گل) دارد، غوزه‌اش مدوّر سه‌قرّة سیرمغز، تخمش گردة بور سیاهتاب یا سیاه است. سنبل خودرویی در جایهای آفتاب‌رس نشیبی کوهها ((کشتهای بهر میانزمین) می‌روید. اییام گلش 10-48 روز. سنبل گل خوشبویست. گل بعضی نوعهای سنبل حلقه-حلقه است.

هجم، رنگ و اییام گلشکفتگ آنها گوناگونند. سنبل گل پسندیدة مردم شرق (ازجومله تاجیکان) است.

سونبول را تا عصر 15 در یونان و بسیار کشورهای شرق می‌پروریده‌اند.

سونبول شهلا، سنبل مشکین، سنبل رومی و غیره، نوعهای قدیمة سنبلند. حالا از سنبل خودرویی بیش از 400 نوع رویانیده‌اند.

در شرایط ریسلوبلیکه‌امان سنبل فوریه به سبزش سر می‌کند، مارت-آوریل می‌شکفد؛ عادتاً تخم نمی‌بندد. برای رشد معتدل سنبل قطعة آفتاب‌رویه، خاک سیرپاروی ریگدار لازم است. 1، 5-2 ماه پیش از کوچت پیازک به هر 1 م2 6-8 کگ پاروخاک، 100-150 گ آرد استخوان، 80-100 گ آهک انداخته، زمین را خوب شدگار می‌کنند. پیازک را سپتامبر-اوّل اکتبر به چقوری 10-45 سم (فاصلة بین پیازکها 15 سم) می‌شنانند. در دورة رشد سنبلخاک را منتظم نرم، علفهای بیگانه را نیست کرده، آب می‌مانند و غذای علاوگی می‌دهند. پیازک سنبل را آخرهای مه‌ای-ژوئن (بعد خشکیدن برگشان) کافته می‌گیرند و تا دیرة کوچت در خانه (تههانه یا بالاخانه) حرارتش معتدل نگاه می‌دارند.

توخم سنبل را برای رویانیدن نوعهای نو استفاده می‌برند. نهال از تخم روییدة سنبل بعد 6-7 سال می‌شکفد.

دبیات:           حاجیمتاو م. ، عالماوم. ، چهارباغ گلها، دوشنبه، 1979.

م. حاجیمتاو.