سوغورته

سغرته، مجموع چاره‌بینیها برای به وجود آوردن فاند پولی (سغرتوی) است، که از حساب آن وقت رویی دادن آفت طبیعی، فلاکت، حادثة ناگهانی و دیگر واقعه‌های ناخوش توان ضرر رسیده و دیگر مبلغهای پولی پرداخته می‌شود. آن به سغرتة مال و ملک (مثلاً، عمارت، کشت و کار، هیوانات خواجگی قشلاق، مال و اموال خانه، واسطة نقلیات) و شخصی (سغرتة عمر، سلامتی و قابلیّت محنت) تقسیم می‌شود. در ا.ج.ش.س. سغرتة دولتی نوع صفتاً نو سغرتة جمعیّتی و تاریخی می‌باشد، که در نتیجة ملّیکنانی آن به وجود آمده است. راهبریّت عمومی کارهای سغرته به عهدة وزارت مالّی ا.ج.ش.س. گذاشته شده است.

ترتیب و شرطهای سغرته شکل و نمود آن توسط قانون‌‌گذاری اتّفاق رسّ مویین کرده می‌شود. شکلهای علی‌حدة سغرته را قاعده و دستورالعملهای از طرف وزارت مالیة ا.ج.ش.س. تصدیقشده به ترتیب می‌درارد. قانون‌‌گذاری ریسپوبلیکه‌های اتّفاقی مسئله‌های را حل می‌کند، که قانون‌‌گذاری ا.ج.ش.س. به اختیار آنها گذاشته است. سغرته حتمی و اختیاری می‌شود. سغرتشونده عهده‌دار می‌شود، که به تشکیلات سغرتة دولتی سغرتپولی مقرّرشده را سپارد. تشکیلات سغرتة دولتی، در نوبت خود، وظیفدبر است، که هنگام رویی دادن حادثة ناخوش تاوان سطورتوی (در سغرتة مال و ملک) و مبلغ سغرته (در سغرتة شخصی) را دهد.

نمودهای مویین مال و ملک کالخوزها و کارخانه‌های بینیکالخازی (مثلاً، حاصل زراعت خواجگی قشلاق، چاروا، مرغ خانگی، بنا، انشائات، واسطه‌های نقلیات) و گرجدنها (مثلاً، خانه، گاو) باید حتماً سغرته شوند. در قانون فهرست مفصل حادثه‌ها داده شده است، که ضرورت سغرته شدن مال و ملک را پیش‌بینی می‌کند. مبلغ تاوان سغرته را قانون پیشکی مویین می‌کند. شرطنامة سغرته در شکل خطّی ترتیب داده شده، در شهادتنامة سغرتوی سغرتة دولتی، کویتنسیه و یا حجّت سغرته درج می‌گردد و آن حکم قانون پیدا می‌کند.

سوغورتة شخصی حتمی (برای از فلاکت و دیگر حادثه‌های ناخوش) با مسافران راه آهن، راههایل آبی (به غیر از راههای اطراف شهر) ، نقلیات هوایی و اتومبیلی استفادة عمومی (به غیر از راههای ولایت و ریسپوبلیکهایی، که تقسیمات ولایتی ندارند، راههای ریسپوبلیکوی) بسته می‌شود.

در سغرتة شخصی اختیاری حیات و سلامتی آدمان سغرته کرده می‌شود. هنگام بستن شرطنامة سغرتة شخصی سنّ و سال گرجدنها، سلامتی آنها و غیره بنزر گرفته می‌شود. شرطنامة سغرتة شخصی اختیاری شکلهای گوناگون دارد.