«شمس-ال-لغات»

«شمس–ول–لوغات» فرهنگیست، که با کوشش گوروه دانشمندان هندوستان، تحت poهبری جازیف بریتّا س. 1802 مرتّب شده است. آن دو بار (س-های 1801 و 1891) به طبع رسیده است. بیشتر از 38500 مادّة لغویی (کلمه‌های فارسی، عربی، ترکی، یونانی، هندی و غ .) -را در بر می‌گیرد. در این فرهنگ برابر پرینتسیپهای لغت‌سازی پیشینه از طرز لغت‌سازی اروپایی استفاده شده است. منبعهای «شمس-ال-لغات.» «لغت فُرس»، «س-هاه-ال-فُرس، «ادات-ال-فضلا، «م و-ایید-ال-فضلا»، «مدار-ال-افاضل» و غ. در «شمس-ال-لغات» معلومات مختصر عاید به «فرهنگن سامانی»، «فرهنگ هوسینی»، «حل-ال-لغات-اش-شعرا»، «فرهنگ قاضی ظهیر»، «فرهنگ منظومه»، «فرهنگ شهاب‌الدّین کرمانی»، «لغت خانه‌گیر»، «فرهنگ تنچیری»، «بهر-ال-معانی»، «فرهنگ واحدی شیرازی»، «رسالة بدیع‌الدّین»، «تبه-تُرن» برین اثرها، که تا امروز تنها نامشان معلوم است، آمده است. در «شمس-ال-لغات» بیتهای تازة شاعران ا. 10– خسرویی، شاکر بخارایی، خسروانی، کسایی، اماره، منجک ترمذی، دقیقی، ابوشکور بلخی و ابولبّاس مروزی به نظر می‌رسند. لغت‌سازان زیاد، از جمله مرتّبان «فرهنگ زبان تاجیکی از «شمس-ال-لغات» استفاده کرده‌اند.       ا. نصرالدین‌اف.