پوشته

پوشت، یک نوع قبر و تاپّه‌های بالای قبرهای کهنه را گویند. بعضاً خرابه‌های گوناگون انشائات روی قبر را نیز پشته می‌نامند.

پوشته‌های قدیمترین در آخر دوره‌های نیالیت و اینیالیت (قضارة 4-3 تا میلاد) در دشتهای ساحلهای بحرهای کسپی و سیاه (پشتة مدنیّت دریونییمه) ، نزدیکوزیه (پشتة مدنیّت میکاپ) و زکوکزیه به وجود آمده‌اند. پشکسازی در نیمة دوّم هزارة 3 تا میلاد در آسیای خرد، میانه، بالکن، او­راپة مرکزی، بعدتر در همه قطعه‌های عالم (به جز استرالیا) معلوم گشت.

پوشته شکل نیمدایره را داشته، بع­زن بیزشکل یا اساسش راست‌کنجه هم می‌شود. اندازه‌اش گوناگون: بلندی‌اش از 0، 3-0، 6 م تا 20 م و از آن هم بیشتر، دیمیترش مطابقاً 3-4 م و زیاده از 100 م شده می‌تواند. پشته‌های دراز نمود تپّه‌های طولانی را دارند، این از گورانیدن حسد اعضایان یک قوم پیدا شده‌اند. در بالی قبر و میّت در روی زمین گورانیدشده نیز پشته می‌ساختند. قبرهای زیر پشته گوناگون‌ساختند: دخمه، لحد، قبرهای با تخته رویکششده و غیره. در زیر تپّه به غیر از قبر انشائات علاوگی-دیوارچه‌های سنگی، خشتی، کلوخی نیز بوده می‌توانند. بعضی خلقها موافق عرف و عادتشان میّت را سوزانیده، خاکستر آن را زیر پشته می‌گذاشتند. پشتهایی معلومند، که بر قبرهای هر یک قوم ساخته شده‌اند. در تپّه‌ها به جز قبرهای اساسی قبرهای دیرتر ساخته شده نیز وامیخورند. بعضاً بالای هر یک قبر منبعده تپّه می‌برداشتند، که از این پشته باز هم بلندتر می‌شد. از تپّه‌های پشته آثار گلخن، استخوان هیوانات، ظرفها و غیره یافت می‌شوند. قریب همیشه به قبر اسباب و انجام روزگار، هوراکواری، سلاح، بعضی قبیله‌ها باشد، در همین جا یا در خانة مخصوص زی­ر تپّه‌ها اسپ و غلامان و زنان مرحوم را دفن می‌کردند. پشته علی‌حده یا گروه-گروه واقع گشته، بعضاً تا 3000 تپّه را در بر می‌گیرند. برابر افزودن بایگری طبقه‌های اجتماعی فرقیّت قبر آدمان دارا و کمیغلان نیز افزود. خصوصاً پشته‌های پیشوایان قبیله‌هایی، که در میانه و آخرهای هزارة 1 تا میلاد در دشتهای قسم اروپای ا.ج.ش.س. (اسکیفها، می‌اتها) ، سیبری جنوبی و مغولستان زیسته‌اند، با ‌اندازه و بایگری خود فرق می‌کنند. در شهرهای روسیه عرف و عادت در پشته‌ها گورانیدن میّت بعد جاری گشتن مسیحیت برهم خورده باشد هم، در دهات تا عصر 14 دوام کرد. در تاجیکستان پشته‌ها از قبرستانهای دهنه، آقتام و غیره یافت شده‌اند.