مال و ملک در حقوق 1) مجموع اشیا و ثروتهای مادّی، که در اختیار یگان شخص است؛ 2) مجموع اشیا و حقوق مالکیت برای گرفتن آنها از شخصان دیگر؛ 3) مجموع اشیا و حقوق و عهدهداریهای مال و ملک به شخص مویین تعلقدار.
زمین، ثروتهای زیرزمینی، آب، جنگلها، زوادها، فابریکهها، شختهها، کانها، ستنسیههای الکتری، نقلیات راه آهن، نقلیات آبی، هوایی و اتومبیلی، بنکها، واسطههای علاقه، کارخانههای سودا، کامّونلی و دیگر کارخانهایی، که دولت تشکیل کرده است، اینچنین فاند اساسی استقامتگاه در شهرها و پاسیالکههای تیپ شهری مالکییتی دولتند (ماد. 95 کگ رسّ تاجیکستان). کارخانه و مؤسسههای مدنی-میشی، بنا و انشائاتها، تراکتور و کامبینها، ماشینهای دیگر، واسطههای نقلیات، هیوانات کاری و محصولدیه کالخوزها، تشکیلاتهای دیگر کااپیرتیوی، اتّحادیههای آنها، محصولات استحصالکردة این تشکیلاتها و دیگر مال و ملک برای این تشکیلاتها ضرور، مالکیّت آنها میباشد (ماد. 100 کگ رسّ تاجیکستان). کارخانهها، آییناها، انشائاتها، سنتاریهها، خانههای استراحت، قصرهای مدنیت، کلوبها، ستدیانها، لگیرهای پیانیری و اسباب و انجام آنها، فاندهای مدنی-معرفتی و غ. مالکیّت اتّفاقهای کسبه و دیگر تشکیلاتهای جمعیّتیند. مال و ملک برای قانع گرداندن طلبات مادّی و مدنی گرجدنها ضرور مالکیّت شخصی آنهاست (ماد. 105 کگ رسّ تاجیکستان). مال و ملکی، که برای جمعیت قیمت بلند دارد و از طرف صاحبش خنکنظرانه مناسبت شده، به نقصناکشوی راه داده میشود، مال و ملک بیسامان نامیده میشود. اگر گرجدنی به مال و ملک برای جمعیت قیمت تاریخی، بدیعی و غ. داشته مناسبت نادرست کند، با طلب تشکیلاتهای دخلدار سود میتواند آن را به حساب مالکیّت دولتی گذراند.
موافیق کادکس گرجدنی رسّ تاجیکستان، ثروت، بار طلبکردنشده، چیزهای با پاچته فرستادهای، که مهلت نگهداریشان گذشته است، بازیافت طلبکردنشده و غ. مال و ملک بیصاحب دانسته شده، مالکیّت دولتی حساب میشوند (ماد. 150 کگ رسّ تاجیکستان).
مال و ملک زن و شوهر-اشیا و چیز و چارة در دورة زندگی یکجایه غن کردهاشان مالکیّت عمومی یکجایه آنهاست. در صاحبی نمودن، استفاده و اختیارداری کردن مال و ملک زن و شوهر حقوق برابر دارند. در وقت تقسیم مال و ملک عمومی حصّة انها برابر است. در بعضی موردها سود منفعت فرزندان نابالغ، زن یا شوهر را به نظر گرفته میتواند به قاعدة برابر تقسیم کردن حصّة زن و شوهر رعایه نکند. مال و ملک تا عقد نکاح به زن و شوهر تعلقدار، اینچنین مال و ملک در دورة نکاح همچون بخشش یا میراث گرفته مالکیّت هر کدامی از آنهاست (ماد. 21-22 کنا رسّ تاجیکستان) صاحبمولک حق دارد مال و ملک را به عوض مزد مویین به استفادبری موقتی دهد (ماد. 273 کگ رسّ تاجیکستان).
و. جمعهیف.