میسگری

میسگری، هنر از مس ساختن اسباب روزگار، اسلحه و اشیای گو­ناگون. یکی از نوعهای قدیمی هنرمندی. در خصوص وجود داشت­ن مسگری در آسیای میانه گیرادات و ستربان در اثرهایشان معلومات داده‌اند. در بین بازیافتهای بس یار طلایی و نقرگی، که به دو­رة کوشانیان تعلق دارند، اشیاهای زیاد مسی نیز دیده می‌شوند. مسگری خصوصاً، در زمان سامانیان (عصر 10) خیلی رواج یافت. پایتخت سامانیان-بخارا با ساختن چراغهای مسی مشهور بود، در ثمر­قند دیگهای کلان و جامهای نفیس مسی می‌ساختند. در دورة تیموریان کنده‌کاری و حکاکی مس یکی از نمودهای معمول صنعت به هی­ساب می‌رفت. در این وقت دیگهای میسی را («لنگر») حجماً کلان استحصال می‌کردند، چراغهای مسی («قندل») کنده‌کاری شده، حتّی با طلا‌ آرا می‌یافتند. استحصال ظرفهای مسی و انواع آنها در اوّل عصر 18 زیاد شده، در میانة اسری

19 اوج گرفت. شهرهای قدیمی بخارا، سمرقند، بلخ، هرات، خجند، نسف و شهرِ سبزمرکزهای اساسی استحصال اشیاهای مسی بودند. افزار مسگر اساساً از پprop، پولادقلم، قیراق و بالغچه عبارت بود. چایجوش، آفتابه، طبق، لعلی، دیگشویی، کوزه، کنداب، یخماس، چلیم، شمعدان، خربزتراشک و غ. نوعهای معمول اش­یاهای مسی بودند. در گذشته مس در معاملات پولی آسیای میانه موقع کلان داشت. مس. در عصر 15 در شهرهای آسیای میانه تنگه‌های میسی الغبیک در معامله بود. در عصر گذشته زرگران تاجیک مس را همچون متریال آرایشی (مثل طلا و نقره) نیز استی­فاده برده‌اند. هنر مسگری امروز هم معمول است. مس. ، استاها ملّاموقدّم مکرّماو و عبدالسّلام حمیداو (بخارا) در لعلیهای خود رسم یادگاریهای معماری-مقبرة اسماعیل سامانی، مدرسة میر عرب، دروازة ارک بخارا و غ-را نقش بندانده‌اند. کالّیک­تسیة اشیاهای مسین استاهای تا­جیک در فاند موزی انستیتوت تاریخ اف رسّ تاجیکستان، در موزی متّحدة ریسپوبلیکوی تاریخی-کشورشناسی و صنعت تصویری ش. دوشنبه، موزی تاریخی-کشورشناسی ولایت لنین‌‌آباد و در موزیّهای بخارا، سمرقند، تاشکینت و غ. گرد آورده، نگاه داشته می‌شوند. حالا در ارتیلها و اتّحادیه‌های هونرمندی تاجیکستان صنعت مسگری رواج داشته، مسگران در در عمل خود اسلوبهای عنعنویی و معاصر را به هم پیوسته‌اند.

ل. می‌زورناو

 «مسکین» (ار. بیچاره، بدبخت، غریب) ، یک سلسله اثرهای موسیقی کلاسیک تاجیک، که به صفت نظیره به مقامها از طرف حافظان و بسته‌کاران خلقی ایجاد شده‌اند. به مثل «بیات» و «عشّاق» «مسکین» واریانتهای گوناگون دارد و با نام «مسکین» یکم «مسکین» دوّم و غ. معلوم است. «مسکین» با اصولهای گوناگون موسیقی اجرا کرده می‌شود.   یکی از واریانتهای «مسکین» با نام «صوت مسکین» مشهور است، که با اصول «ساقی‌نامه» اجرا می‌شود.

ه. نظاماو.