MISGARI

MISGARI, hunari az mis sokhtani asbobi ruzgor, asliha va ashyoi gu­nogun. Yake az navhoi qadimii hunarmandi. Dar khususi vujud doshta­ni Misgari dar Osiyoi Miyona Gerodot va Strabon dar asarhoyashon malumot dodaand. Dar bayni bozyofthoi bis yori tilloi va nuqragie, ki ba dav­rai Kushoniyon taalluq dorand, ashyohoi ziyodi misi niz dida meshavand. Misgari khususan, dar zamoni Somoniyon (asri 10) khele rivoj yoft. Poytakhti Somoniyon — Bukhoro bo sokhtani charoghoi misi mashhur bud, dar Samar­qand deghoi kalon va jomhoi nafisi misi mesokhtand. Dar davrai Temuriyon kandakorivu hakkokii mis yake az namudhoi mamuli sanat ba hi­sob meraft. Dar in vaqt deghoi misiro («langar») hajman kalon istehsol mekardand, charoghoi misi («qandil») kandakori shuda, hatto bo tillo oro meyoftand. Istehsoli zarfhoi misi va anvoi onho dar avvali asri 18 ziyod shuda, dar miyonai asri

19 avj girift. Shahrhoi qadimii Bukhoro, Samarqand, Balkh, Hirot, Khujand, Nasaf va Shahrisabz markazhoi asosii istehsoli ashyohoi misi budand. Afzori misgar asosan az paprop, pulodqalam, qayroq va bolgacha iborat bud. Choyjush, oftoba, tabaq, lali, degshui, kuza, kandob, yakhmos, chilim, shamdon, kharbuzataroshak va g. navhoi mamuli ash­yohoi misi budand. Dar guzashta mis dar muomiloti pulii Osiyoi Miyona mavqei kalon dosht. Mas. dar asri 15 dar shahrhoi Osiyoi Miyona tangahoi misii Ulugbek dar muomila bud. Dar asri guzashta zargaroni tojik misro hamchun materiali oroishi (misli tillo va nuqra) niz isti­foda burdaand. Hunari Misgari imruz ham mamul ast. Mas., ustoho Mullomuqaddam Mukarramov va Abdusalom Hamidov (Bukhoro) dar lalihoi khud rasmi yodgorihoi memori—maqbarai Ismoili Somoni, madrasai Miri Arab, darvozai arki Bukhoro va g-ro naqsh bandondaand. Kollek­siyai ashyohoi misini ustohoi to­jik dar fondi muzei Instituti tarikhi AF RSS Tojikiston, Dar Muzei muttahidai respublikavii tarikhi-kishvarshinosi va sanati tasvirii sh. Dushanbe, Muzei tarikhi-kishvarshinosii viloyati Leninobod va dar muzeyhoi Bukhoro, Samarqand, Toshkent va g. gird ovarda, nigoh doshta meshavand. Holo dar artelho va ittihodiyahoi hunrmandii Tojikiston sanati misgari rivoj doshta, misgaron dar dar amali khud uslubhoi ananavi va muosirro ba ham payvastaand.

L. Mezurnova

 «Miskin» (ar. Bechora, badbakht, garib), yak silsila asarhoi musiqii klassiki tojik, ki ba sifati nazira ba maqomho az tarafi hofizon va bastakoroni khalqi ejod shudaand. Ba misli «Bayot» va «Ushshoq» «Miskin» varianthoi gunogun dorad va bo nomi «Miskin» yakum «Miskin»-i duyum va g. malum ast. «Miskin» bo usulhoi gunoguni musiqi ijro karda meshavad.  Yake az varianthoi «Miskin» bo nomi «Savti Miskin» mashhur ast, ki bo usuli «Soqinoma» ijro meshavad.

A. Nizomov.