غوبی را

غوبیرا 1) سنودر. چیتن، چتن، چتدل (sorbus au-cuporia، aronia melanocarpa یا sorbus domestica و گ .) ، یکچند نوع بتّه و درخت خرد را گویند (از عایلة نسترنیها). غ. بیشتر سرخ و سیاه می‌شود.

غ.-ا سرخ (s’، ausuporia) بتّه‌ای است، که تا 2 م قد می‌کشد. برگش مرکّب (از 9-17 برگچه عبارت) ، پرمانند. گلش سفید خوشبویی، 5-برگه (مه‌ای-ژوئن می‌شکفد). میوه‌اش مدوّر، زرد نارنجی یا سرخ جلادار (سینت.-آکت. می‌پزد). غ.-ا خودرویی در قسم اروپای ا.ج.ش.س.، کوهسار کوکز و آسیای میانه، از جمله تاجیکستان (نیگ. سنودر) می‌روید. میوة آن اندک ترش و تلخچه است. امّا بعد سرمازنی شیرین و خوش‌طعم می‌شود. آن را تر و تازه یا خشکانیده استعمال می‌نمایند. میوة غ. منبة ویتامین (خصوصاً ویتامین س، کراتین، ویتامینهای ر، رّ، و، ک) بوده، از قدیم چون دارویی نیز مشهور است. از دوایی بودن آن ، طبیبان یونان قدیم باخبر بودند. بنا به معلومات ابوعلی سینا میوة غ. سلفه و قی را باز می‌دارد، اینچنین به معده و روده سودمند است. طبیبان خلقی میوة تر و تازه یا شربت آن را چون داروی مسهِل (اسهال‌آور) ، پیشابران و خون‌بند، اینچنین برای طبابت بیماریهای شش، ترباد، اسهال خونین (دیزینتیریه) و غ. استفاده می‌برند. با شیرة میوه‌اش بواسیر و با جوشاب برگش شیرینچه را معالجه می‌کنند. در عمل طبّ معاصر میوة غ.-po بیشتر برای برطرف نمودن نارسایی ویتامین (اویتمیناز) توصیه می‌دهند.

غ.-ا سیاه (a. melanocarpa) بتّه یا درخت خردیست، که 0، 5-2 م قد می‌کشد. گلش سفید. میوه‌اش مورودمانند، سیاه جلادار، ناردان، خوش‌طعم. از هر بیخ درخت غ.-ا باغی 40-ساله تا 100-250 کگ میوه میغوندارند. غ.-ا سیاه را تر و تازه و خشکانیده استعمال می‌کنند.

میوه و آب آن موشدّی (اشیها‌آور) است، کار عضوهای هاضمه را تقویت می‌دهد. سالهای آخر مویین کرده‌اند، که میوة تر و تازه و شیرة غ.-ا سییاه غلیان خون را سست می‌کند-صناعت ویتامین مملکتمان از میوة غ. «قرص ویتامینی» (یک دانه‌اش 50 گ) می‌برارد، که برای طبابت غلیان خون، خون‌رویی و غ. استفاده می‌برند؛ 2) جگده، یک نوع درختیست، که با نام سنجید معمول شده است.

د .: سکلیریوسکیی ل. یه. ، تسیلیبنыی سوایستوه پیشیوыخ رستینیی، م. ، 1972؛ جیزن رستینیی؛ ت. 5 (2) ، م. ، 1981.

م. حاجیمتاو.