مدنیت و صنعت

بولهسن لوکری علی‌ ابن محمّد غزوانی معروف به لوکری چنگزن (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر فارس-تاجیک (نیمة دوّم عصر 10). حیات و فعالیّت شاعری او، اساساً، در لوکر (یکی از شهرهای نزدیک مرو) گذشته است. او در چنگنوازی مقارت خوب داشته است. شاه سامانی نه ابن منثور و …

بربندی ، صنعت گل‌پرتایی با تنیدن ابریشم و ریسمانی، که در نتیجة همکاری اوستاخان نسخپرتا، ابربند، رنگ و بارچی، کبودگر، قتکُشا صورت می‌گیرد. در ابربندی نسخپرتا طرح گل متاع را کشیده، ابربند، رنگ و بارچی، کبودگر، کتکُشا ایجاد او را عملی می‌کنند. نسخپرتایی، ابربندی و قتکُشایی در ابربندخانه، رنگ‌دهی در …

«بر بهار»، نوع صنعت کتابت و اصولی‌ آرا دادن صحیفه‌های کتاب. در ظرف مخصوص شلم درخت را با رنگهای مختلف و شیریش آمیخته، با یاری مویقلم با نوبت (از رنگ بلند به رنگ پست) پاش می‌دادند. توسط شانة مخ­سوس هر گونه تصویرها حاصل نموده، بالای آن را با کاغذ می‌پوشاندند؛ …

ابرورّهمان تنبور سمرقندی (سال تولد و وفات نا­معلم) ، آهنگساز، سراینده و نوازندة مشهور تاجیک (عصر 19). زادگاهش سمرقند. بنا به اخبار «رساله در بیان «شش‌مقام» (1896) صنعت آوازخوانی و سازنوازی را اوّل در زادگاهش فرا گرفته، برای تکمیل هنر به بخارا رفته است. در آن جا با قاری کرامت …

عبدالرحمان موهمند (نام دیگرش رحمان بابا؛ 1632، دیهه بهادر نزد شهر پیشاور-1706، همان جا) ، شاعر افغان. به زبان پشتو می‌نوشت. آثارش در دیوانی فراهم آمده‌اند، که در لاهور (1876) و کابل (1949) به طبع رسیده است. موزوعهای اشعارش عشق، پند و اندرز، وطن‌دوستی، انساندوستی، دعوت به وحدت ملّی و …

«عبدالرحمانبیگی» ترانه‌ای، که آهنگ آن را حافظ و آهنگ­ساز نامی عبدالرحمانبیگ (عصر 19) ایجاد کرده است. این ترانه در اساس قسمتهای ترانوی مقام «نوا» تألیف شده است. چنین «عبدالرحمانبیگی» ها مع-روفند؛ «عبدالرحمانبیگی» 1 و 2. این دو اثر در اساس ضرب و نواهای آهنگ «صوت سرویناز» تصنیف شده‌اند. وفر“عبدالرحمانبیگی.» 2 …

عبدالرحمانبیگ (1856، بخارا-1916، همان جا) ، حافظ، آهنگساز و مشّاق نامی تاجیک (عصر 19). زادگاهش بخارا، اصل و نسبش از نسف است. صنعت سرایندگی و نوازندگی را در بخارا از خود ن­موده است. ضمن همنشینی با استادان «شش‌مقام» باباجلال ناصرزاده و باباغیاس ابدولغنیزاده به کتار بهترین خوانندگان و سرایندگان مقامهای …

عبدالرّحیم نزاری (1770، قاشغر-1848، طرفان) ، شاعر و خطّاط ایغور. در دربار حاکم قاشگر ظهوریدّینبیک کاتبی کرده است. برای مکتب و مدرسه‌های ایغوری در اساس اثرهای حافظ و نوایی دستورهای تعلیمی ترتیب داده است: «‌خواجه ‌حافظ»، «نوایی» (1805). در ادبیات ایغور نخستین بار 9 داستان مشهور ادبیات کلاسیکی فارس-تاجیک («فرهاد …

عبدالرّحیمی کولابی شاه عبدالرّحیم ابن سیید میرزا م و-همّد کولابی (سال تولد نامعلوم-وفات 1870) ، شاعر تاجیک. با تخلّصهای رحیم، رحیمی، عبدالرّحیم و عبدالرّحیمی ایجاد کرده است. تحصیل علوم متداولة دورش را در زادگاهش-کولاب آغاز کرده، سپس برای ادامه‌ تحصیل به بخارا رفت. ز بعضی شعرهای عبدالرّحیم کولابی برمی‌آید، که …

بدورشیتاو رشیت (تولد 22. 7. 1935، شهر قُرغان‌تپّه) ، رسّام تاجیک. ختم‌کردة آموزشگاه جمهوریوی رسّامی شهر دوشنبه (1958). شاگرد گ. ا. کوزمین و و. م. باباریکین. فعالیّت رسّامی‌اش از سال 1960 آغاز گردیده، اثرهای اوّلینش نسبتاً ساده و عادی و بیشتر به تصویر منظره بخشیده شده‌اند («منظرة بهار»، «در گلگشته …