علم

په‌ای، یک قسم موشک، بافتة زیچیست، که به واسطة آن موشکها به استخوانها پیوست شده، حرکت آنها را تأمین مسکنند. یک نو­گ تارهای په‌ای با تارهای موشک و نوگ دیگرش با پردة روی استخوان پیوست است. په‌ای شکلهای گوناگون دارد. پی موشکهای دراز استخوانشکل و پی موشکهای پهن لوحشکل می‌باشند. …

پدیج، کتگوری گرمّتیکی خیسّه‌های نامی نطق (اسم، صفت، جا‌نشین، شماره) در زبانهای هندویوراپایی، ترکی، فن و اگاری، سامی، کوکزی و غیره. در زبانهان امروزة ایرانی پدیج در زبانهای پامیری، پشت و، آستینی موجود است. شکلهای کتگوری مذکور مناسبتهای گوناگون بین اعضای مستقل و غیریموستقیل عباره را افاده کرده، به واسطة …

ایتولکورسی (از عربی آیت-چارپایه برای نشستن، صندلی) ، یکی از آیتهای قرآن را گویند، که از روی اعتقاد دینی بلاگردان بوده است. مثلاً، اگر کس آن را پیش از خواب خواند، گویا ترس و وهم دفع می‌شده است.

ایت (ار. -علامت الادی، معجزه) یک فقرة سورة قرآن، عباره‌ای است، که مضمون مویین را افاده می‌کند. آیت گویا وحی خدا به ر­سول خود محمّد مصطفی یا یک نوع دستورالعملی بوده است به بندگانش. در نسخه‌های اوّلین (عصرهای 7-8) کلام مجید به آیتهایی تقسمّ می‌شود، که ضمن در یک سوره …

«افتاب عالمتاب» تذکره‌، تألیف محمّدسادیقخان اختر-شاعر و نثرنویس هندوستان (عصر 19). در فهرستهای کتابخانه‌های دنیا یگان نسخة «آفتاب عالمتاب» توصیف نگردیده است. موافیق معلومات موزفّر هوسین سبا (تذکرة «روز روشن») ، که قسم زیاد این تذکره‌ را در اثر خود آورده است، تألیف آن سال 1823 آغاز شده سال 1854 …

آفتلما (از یونانی ophtalmos-چشم) ، قسم کلمه‌های مرکّب، که به چشم، بیماریهای چشم (مسلن، آفتَلمالاگیه (چشم‌پزشکی)) منسوبند.

«آفرین‌‌نامه» اثر ابوشکور بلخی، که سال 944-45 نظم شده است. «آفرین‌‌نامه» در ادبیات کلاسیکی فارس-تاجیک یکی از اوّلین مثنویهای اخلاقیست در وزن اتکاریب. تا زمان ما از این مثنوی 300 بیته پراکنده رسیده است. که از منبع و سرچشمه‌های ادبی جمع‌آوری شده‌اند. در «آفرین‌‌نامه» اندیشه‌ها و عقاید ابوشکور بلخی عاید …

«آتشکده» تذکره‌ایست که لطفعلی‌بیک آذر بین سالهای 1664-82 تألیف کرده است. از بس که کتاب «آتشکده» عنوان گرفته است، در تقسیمات فصل و بابهای آن نیز از کلمات منسوب به آتش استفاده شده است. «آتشکده» از دو مجمره عبارت است. مجمرة اوّل در ذکر شاعران متقدّم بوده، به یک شعله …

«آثار-ال-بلاد و اخبار-ال-عباد» اثر تاریخی و جغرافی مورخ فارس-تاجیک ذَکریای قزوینی، که سال 1275 به زبان عربی تألیف شده است. «آثار-ال-بلاد و اخبار-ال-عباد» از سرسخن، سه مقدّمة نظری و هفت باب عبارت است. مقدّمة یکم از سببهای به وجود آمدن جمعیّت انسانی، ساخت جمعیت، استحصالات و پیدا شده-ن شهرها، پایتخها، …

آسماس (یونانی osmos-تکایی، فشار) ، دیفّوزیه مادّه (عادتاً مادّة حل‌کننده) را از ممبرنه (پرده)-ا نیم‌گذراننده‌ای گویند، که محلول و حل‌کنندة تازه یا دو محلول کانسینترسییشان گوناگون را از هم جدا می‌کند. ممبرنه نیم‌گذراننده سدّیست، که مالیکوله‌های خرد حل‌کننده را از خود گذرانیده، مالیکوله‌های کلانترین مادّة هلشده را داشته می‌ماند. فقط …