علم

موبتدا (ار. بتدا، آغاز، اوّل) ، یکی از سراعضاهای جمله بوده پریدمیگی را افاده می‌کند، که در جمله سخن در بارة آن می‌رود؛ عمل و حالت، تأثیر و حرکت و علامتی، که سراعضای دیگر جمله-خبر افاده می‌کند، به آن نگرانیده شده است (کارگران آمدند، گل شکفت، خانه ساخته شد). مبتدا …

موبادلة مادّها متابولیزم، ترتیب منتظم تبدّلات مادّه‌ها و انرژیّه را گویند، که موجودیت و از نو برقرار شدن طبیعت زنده را تأمین می‌نماید. مبادلة مادّه‌ها نشانة مهمترین و حتمی حیات است. وه‌ای اینچنین مجموع همة ریکتسیه‌های شیمیایی در ارگانیزم می‌باشد. به عقیدة ف. اینگیلس خصوصیت مهمترین حیات مبادلة منتظم مادّه‌ها …

موبادلة یونی، مبادلة یونها را در محلول الکترولیتها گویند. مبادلة یونی دو خیل می‌شود: یک‌جنسه (گاماگینی) و گوناگون‌جنسه (گیتیراگینی). مبادلة یونی یک‌جنسه در محلول الکترولیتها به وجود می‌آید. هنگام آمیختن محلولهای سیراب الکترولیتها مس. ، nacl په kn03l در آمیخته نانهای na+، ک+، n03-و س1-وجود دارند. در این بابت حالت …

موبادل (ار. بدل کردن، عوض نمودن) در اقتصادیات، داد و گرفت نعمتهای مادّی، که در اساس فعالیّت طرفین آدمان به وقوع می‌آید. مبادله باعث تقسیمات جمعیّتی محنت گردیده، در استحصالات مبادلة فعّالیّتی را (عوض تجربه، دانش، کامیابیهای استحصالی و تکنیکی و غ .) در بین استیخسالکنندگان علی‌حده باشد، مبادلة مالی …

مویینکنندة فونکتسیانلی، مویینکننده‌ای است، که المنتهایش فونکتسیة یک یا بسیارترغییریابنده می‌باشند. ورانسکین (مفهومی در نظریة معادله‌های دیفّیرینتسیلی خطّی ترتیب عالی) ، گیسّین (مفهومی در نظریة خطهای کنیلگیاردی) و یکابین (مفهومی در نظریة معادله‌های اینتگرالی) از مهمترین مویینکنندة فونکتسیانلی به حساب می‌روند. فاصلة مویینکنندة فونکتسیانلی ترتیب ل-م d (x) -ک*خ (خ) …

مویینکننده، آن اعضای پیرو جمله، که از جهت گرمّتیکی به حسه‌های نامی نطق تابع بوده، علامت، صفت، خصوصیت، مناسبت و صاحبیّت را می‌فهماند. مویینکننده بی مویینشونده وجود ندارد، از این رو، بعضاً آن را اعضای پیرو نامستقل می‌نامند. مویینکننده از روی افادة معنا، موقع و واسطة علاقه با مویینشونده به …

ماهیخورک (phalacrocorax) ، یک جنس پرّنده‌های آبی را گویند، که به عایلة steganopodcs منسوب است. درازی تنش 55-92 سم. بال و پرش سیاه. قریب 30 نمود ماهیخورک در اوراپه، امیریکة شمالی، آسیا، افریکه، استرالیا و زیلندیة نو پهن شده است. در ا.ج.ش.س. و در تاجیکستان 2 نمود ماهیخورک: ماهیخورک کلان …

ماه سینادی (از یون. synodos-قران، نزدیکشوی) ، فاصلة وقتیست بین دو فزة یک‌خِلة پیدرپة ماه (مس. ، از هلال تا هلال). ماه سینادی اساس سالشماری قمری گردید، که آن در زمانهای قدیم از ضرورت به حساب گرفتن فاصله‌های کلان وقت پیدا شده بود و در آن ماهها بانوبت 29 و …

ماه سیدیری (از لات. sidus-ستاره، جرم آسمانی) ، ماه ستارگی، فاصلة وقتیست، که در دوام آن ماه اطراف زمین را از روی مدار گیاتسییتری نسبت به یگان ستارة کورة آسمان یک مراتبه دور زده می‌برآید. حرکت ماه را در کورة آسمان مشاهده نموده، در دوام یک شباروز نسبت به ستاره‌ها …

moغap، ماهر (setaria italica ssp. mocharium) ، گیاه یکسالة خوشه‌دار. بلندی‌اش تا 150 سم؛ پایة راست؛ برگ کلان (در هر پایه 5-16-تا) ، خوشه‌گل توگشکل («سلطان») و دان میدة زرد یا سیاه دارد. اساساً چون زراعت خوراک چاروا می‌کارند. ماغر را هنوز 2700 سال تا م. در آسیای جنوبی و …