زیست شناسی

خالیتسیستیت (از یون. qbole-تلخه و kystis-تلخه‌دان) ، گزک تلخه‌دان را گویند، که عادتاً هنگام درد سنگ تلخه رویی می‌دهد. xالیتسیستیت شدید و مزمن می‌شود. به وجود آمدن درد خروجکننده در طرف راست شکم، که به کتف راست و شانه هم می‌گذرد، بی‌حضوری دل، قه‌ای، تب‌لرزه، بلند شدن حرارت بدن و …

خالیمیه (از یون. qbole-تلخه و haima-خون) ، زهرآلودشوی ارگانیزم از کیسلاتة تلخه، که در خون جمع می‌گردد (در نتیجة اختلال کار جگر و اخراج تلخه). خارش بدن، سستی نبض، پست شدن فشار خون شریان، کم‌خونی و غ. ظهورات خالیمییند.  

خالنگیت (از یون. chole-تلخه و angeion-par) انگیاخالیت، گزک نیچة تلخران را گویند. بیماری هنگام بازایستادن جریان تلخه انکشاف می‌یابد. سبب اساسی xالنگیت التهاب مزمن تلخه‌دان و منبعد به راههای اخراج تلخه پهن شدن آن می‌باشد. xالنگیت شدید و مزمن می‌شود. م. باباخاجه‌یف.

خاکشیر (erysimun) ، یک جنس گیاههای یک، دو یا بسیارساله‌ای است از عایلة چلّیکگولها. برگش یک‌لخت، گلش زرد، بعضاً بنفش یا سفید. میوه‌اش غلافک سیرتوخم. تخمش میدة زرد دارچینی (وزن 1000-تاش 0، 25-0، 3گ). مه‌ای-ژوئن گل می‌کند. در تاجیکستان xاکشیر (11 نمود) اساساً در موضعهای میانکوه، بعضی نمودهایش (ا. hieracifolium، …

سفینایدیت (از یونانیsppenoidez-فانه‌شکل) ، گزک جوف اساسی یا جوف استخوانهای فانه‌شکل روی را گویند. یک نوع سینوسیت.

سوغور (مrmاtه) ، سوغر، اسغر، اسغور، جانوریست سرخچمویی از جنس خاینده‌ها. درازی تنشتا 60 سم و دومش تا 30 سم. 15 نمودش در دشت و (غیر از بیابان و تندره) کوههای نیمکرة شمالی تا بلندی 4800 م از سطح بهر پهن شده است. در ا.ج.ش.س. 6، از جمله در تاجیکستان …

سوفماهی (stizostedion یا lusiopersa) ، یک جنس ماهرا گویند. ده رازی‌اش تا 120 سم، وزنش تا 42 کگ می‌شود. سوفماهی ماهیه درّنده است. آن را به آب‌انبار قیراقّم با مقصد نیست کردن ماهیهای کم‌فایده از دریای اورال و بیلیکول (قزاقستان) سالهای 1963، 1965-66 آورده‌اند. در آب‌انبار قیراقّم سوفماهی در 2-3-سالگی …

سوتونموهره، ارّه‌پشت، نخاع، ستون فقرات، قسم اساسی اسکلت محوری هیوانات مهره‌دار و آدم را گویند. به قدر به شرایط خشکی مطابق گردیدن موجودات مهره‌دار بیشتر به ستونموره تکیه می‌کردگی شدند. ضرورت استوار گشتن ستونموره باعث پیدایش پیوندهای بینیموهره‌ها گردید. غیر از این ستونمورهرامّغز را محافظت می‌کند. ستونموره را به یکچند …

سوتّیها (sittidae) ، یک عایلة پرّندهاست، که موافق تصنیفات بیولوگی به قطار paserriformes منسوب است. درازی تنشان 9، 5-19 سم؛ رنگ بالهایشان از طرف تخته‌پشت خاکستررنگ کبودتاب یااسمانرنگ و از طرف شکمشان سفید، زردچه یا دارچینیست. نول راست، پایهای کوتاه و انگشتان نسبتاً دراز و چنگالهای باقوّت دارند. اکثر سوتّیها …

سوس شیرین، شیرینبویه، شیرینمیه، نگرید سوس.