زیست شناسی

شوتورغاز، گیاهیست، که آن را با سرکا می‌خورده‌اند.

  شوتورخار، اشترخار، اشترگیاه، خار، خار شتر، شک، ینتاق، انتاغ (alhagi) ، رستنی خارداریست، که عادتاً در دشت و دمن روید و آن را شتر با رغبت می‌خورد. ه‌ا روی تصنیف باتنیکه یک جنس گیاههای بسیارساله‌ای است از عایلة لُبیایها. پایهش سخت، سیرشاخ، برگش منده. شکوفه‌اش گلابی یا گلابی بنفشتاب، …

شوتورپایی، شترپایی، سپل شتر، سعله، سوءله، سوءله، سؤالی، برگ یخک، گل دور و (tus-p silago farfara) ، گیاهیست خودرویی، که برگش به کف پای (سپل) شتر مانندی دارد؛ از روی تصنیفات باتنیکه گیاه بسیارساله‌ای است از عایلة مرکّبگولها. پایهش راست، کوتاه (17-25 سم) ، بی‌شاخه. آن را برگهای پولکچمانند برتاب …

شوتورمورغ (strutbioniformes) ، یک نوع مرغیست، که قابلیت پرواز ندارد. پایهش دو انگشت دارد. بدن ش. با پرها یک خیل پوشیده شده است. ش. 1 نمود (ش.-ا افریقایی-struthio camelus) دارد. کلانترین مرغ معاصر؛ قدش تا 2، 44 م، وزنش تا 136 کگ. نولش پهن است. ش.-ا نرینه سیاه (پرهای دوم …

شوتورنگور، یک نوع انگور محلی. تاکش تیزسبز. برگش کلان، مدوّر، 3-5-پرّه، خوشه‌اش کلان (وزنش اندریک 400-500 گ) ، دانه‌اش درارویه (گلابی یا سرخ) ، خوش‌طعم، پوستهای غفیس سخت (1-4-تا توخ دارد). دور نشوش 155-160 روز. سیرحاصل (150-200 تس/گه). برای ترخوری و تییار کردن مویز استفاده می‌برند. حالا آن را بیشتر …

شور، شرک، شورلف، شورگیاه (chenopodium) ، یک جنس گیاههای یک یا دوساله، بعضی نیم‌بتّه و بتّه و درختیست از عایلة شوریها. برگش دمچه‌دار، گلش میده، میوه‌اش یکتوخمه. در دنیا تقر. 250 نمود ش. می‌روید؛ اکثر آنها علفهای بیگانه حساب می‌شوند. در تاجیکستان 15 نمود ش. (از همواریهای دامنکوه تا حدّ …

شوریها (chenopodiaceae) ، عایلة گیاههای یک یا بسیارساله، نیم‌بتّه و بتّه، درختان خرد (تا 2-6 م) و بعضی رستنیهای لینمانند (hablitzia)-po گویند ش. در شورزمین (گلافیتها) ، نیمبییابان و بیابان، دشت و ساحل بهر می‌رویند پایه و نودة بند-بند سیراب (سوکّولینتها) ، برگ پی هم جایگیرشده، گل میدة زرد یا …

شامّه، قوّة بویای، حس بویای، یکی از حواس پنجگانه را گویند، که بوی را حس می‌کند. عمل مذکور توسط اعضای ش. صورت می‌گیرد. اعضای ش. در هیوان و انسان از ریتسیپتارها (در قسم بالای خالیگی بینی جایی گرفته‌اند) ، تارهای عصب حس به آن مربوط (تا 20؛ از ریتسیپتارها به …

شالی، شلتوک (oryza) ، یکی از معمولترین زراعت غلّه‌دانه؛ رستنی یک و بسیارساله‌ای است از عایلة خوشیها. در دنیا 19 نمود ش. (اساساً در ناحیه‌های تراپیکی) می‌روید و اکثر خودرویند. ش.-ا کشته (آ. sativa) رستنی یکساله است. از 50 سم تا 3-4 م قد می‌کشد. ش.-ا کشته زراعت بهاری و …

شاکیرخانی یک نوع زردآلو محلی را گویند. اساساً در باغهای س. ق. یاوة ر-ن خجند ویل. لنین‌‌آباد می‌پرورند. درختش نسبتاً دیر گل می‌کند. میوه‌اش لونده (یک دانه‌اش 18-20 گ) ، خوشتمع، پوستش زرد گشاد. مغزش شیرین. ش.-را برای ترخوری، خشکانیدن و کانسیروانی استفاده می‌برند. نهالش بعد 2-8 سال به حاصل …