تیرمینالوژی

تیرمینالوژی (از لاتینی (نیز-حد، حدود و… لوژی) ، اصطلاحات، اصطلاح‌شناسی، مجموع (سیستسمه)-ا اصطلاح ساحة مویین علم، تکنیکه، استحصالات، سزیوت، کسب و هنر، فعالیّت جمعیّتی را گویند، که با مفهومهای گوناگون علاقه‌مندند. به معنای تام تیرمینالوژی یک ساحة لیکسیکالوژی است، که قانونیّتهای تشکّل و تکامل اصطلاحات را می‌آموزد. منبة تشکّل تیرمینالوژی مملکتهای شرق میانه و نزدیک زبان عربی، مملکتهای غرب زبانهای لاتینی و یونانی بودند. بنیاد تیرمینالوژی علمی تاجیکی را در عصر 10 ابوعلیابن سینا («دانشنامه») و ابوریهان بیرونی («ات-تفهیم») گذاشته‌اند. منبعد تشکّل تیرمینالوژی علمی تاجیکی در آثار ناصر خسرو، خییام، سهروردی، نصیر‌الدّین طوسی، اسماعیل جرجانی، قاضی‌زادة رومی، غیاث‌الدّین کاشانی و احمد دانش ادامه‌ داشت. تل تاجیک در سالهای حاکمیت ساویتی همراه به ترقّیات پراوج حیات اقتصادی، سیاسی و جمعیّتی، علم و تکنیکه، مدنیّت و صنعت تشکّل یافت. در این دوره تیرمینالوژی چون تمام لیکسیکة زبان تاجیکی، در زمینة ذخیره و امکانیّتهای لغویی و واسطه‌های گرمّتیکی زبان ادبی تاجیک، زبان زندة خلق و لهجه و شیوه‌های آن، اینچنین از حساب کلمه‌های روسی و انتیرنتسیانلی به وجود آمده، انکشاف یافت. تا حال در تاجیکیستایه 45 نامگویی لغت تیرمینالاگی ساحویی نشر شده است. این لغتها از حساب ثروت زبان مادری و زبانهای دیگر علی‌الخصوص زبان روسی (به کار بردن تیرمینهای روسی و انتیرنسیانلی) ساخته شده‌اند.

با مسئله‌های ترمینالوژی در ا.ج.ش.س. کامیتیت تیرمینالوژی علمی و تکنیکة اف ا.ج.ش.س. و گاسّتندرت ا.ج.ش.س.، اینچنین تشکیلاتهای بنللخلقی ساو، یونسکو (infoterm) و غیره مشغولند. در تاجیکستان تنظیم اصطلاحسازی، تصنیف و تدوین لغتهای تیرمینالاگی را کمیتیت تیرمینالاگی نزد پریزیدیوم آکادمی فنهای رسّ تاجیکستان اداره می‌نماید، که سال 1960 با تشبث س.          و. امراو تأسیس یافته است.

دبیات: پرینتسیپهای اساسی تیرمینالوژی زبان تاجیکی، دوشنبه، 1971: تورسوناو ا. ، ملاحظه‌ها راجع به اصطلاح و املای تاجیکی، «صدای شرق»، 1967، 6: امراو س. ، اوپاریداچینی تیرمینالاگی-نیاتلاجنیه زدچه. «کمونیست تدجیکنستنه»، 8 دسامبر 1960.

و.                                           شریف‌اف.