تلویزیون (از تیلی… و لاتینی vizo-میبینم) ، یک ساحة علموتیخنیکه و مدنیّت را گویند، که اخبار عیانی (تصویرهای حرکت کننده) را توسط آلات رادیوالکترونی به مسافة مویین ارسال مینماید. اصلاً اسلوب خود ارسال را تلویزیون مینامند. تلویزیون برابر رادیوشونوانی از عامویتریش واسطههای ‘نقلپ اخبار (سیاسی، مدنی، علمی و معرفتی، تعلیمی) و یکی از آلتهای اساسی علاقه در کارهای عملی علم و تکنیکه (مثلاً، در سیستمههای دیسپیتچیری و نظارت ساحههای صناعت و نقلیات، تدقیق کیهان، کارهای حربی، تعلیم و تربیه و غیره) ماباشد.
پرینتسیپهای اساسی تلویزیون و تطبیق تکنیکی آنها. از بس که آدم تصویرهای تلویزیونی را با چشم میبیند، هنگام ساختوساز سیستمههای تلویزیون خصوصیتهای باصره به حساب گرفته میشوند (نگرید چشم). برای ارسال تیلیویزیاین تصویرها اجرای سه عمل ضرور بود: به سیگنال الکتری تبدل دادن نوری، که ابژکت نمایش میافکند یا انیکاس مینماید؛ ارسال سیتنلهای الکتری با کانال علاقه و قبول آنها؛ از نو به امپولسهای نور تبدل دادن سیگنالهای الکتری و توسط آنها حاصل نمودن تصویر آپتیکی ابژکت نمایش. زمینة اجرای این عملها از طرف و. سمیت (کاشف فاتاافّیکت درونی؛ 1873، شمه) ، ا. گ. ستالیتیف (قانونیّتهای اساسی فاتاافّیکت بیرونی را مقرّر کرده است؛ 1888) ، ا. س. پاپاو (اختراعکار رادیوعلاقه؛ 1895). ب. ل. رازیونگ (اختراعکار به اصطلاح سیستم «تلسکوپیة کتادی»، که در آن برای تجدید تصویر کرنة الکترونشوایی استفاده میشود؛ 1907) گذاشته شده است.
در تلویزیون پرنسیب ارسال پیدرپة تصویر (عنصر به عنصر) قبول شده است، که آن را عالم پارتوگلی
ه. د پیوه (1878) و فیزیک روس پ. ا. بخمیتیف (1880) پیشنهاد کردهاند. پراسیس تبدل پیدرپة عنصرهای تصویر به سیگنالهای الکتری هنگام ارسال و جریان برعکس آن هنگام قبول گسترش تصویر (نگرید گسترش تلویزیونی) نام دارد. پراتسیسّهای تحلیل و ترکیب تصویر باید سینخرانی و صنفزی باشند. قانون گسترش از روی تعیینات سیستم تلویزیون مویین میشود. مثلاً در تلویزیون حاضرهزمان گسترش خطّی و سطری قبول شده است، که در آن کدر موتشکیل بنیاد عمودی و سطری دارد. برای بقای صنفزگی گسترش در آخر هر یک سطر و کدر امپولسهای سینخرانیزننده فرستاده میشوند. همین طور ستنتسیة تلویزیونی در منطقة عملیات خود گسترش همة تلویزارها را اداره مینماید. پراتسیسّهای تکنیکی تبدل و تجدید تصویر آپتیکی در تلویزیون حاضرهزمان اساساً توسط کرنة الکترونشوایی وکئومی به عمل آورده میشولد. استفادة عملی سیستمههای الکترونی تلویزیون به سالهای 1920-30 راست آمد، که توفیل کارهای تدقیقات و یختیراات و. ک. زواریکین، ف. فرنسوارت (پ1مه) ، ک سوینتان (انگلیه) ، و. پ. گرباوسکیی، س. ا. کتهیف، ا. پ. کانستنتیناو، ب. ل. رازینگ، پ. و. تیمافییف، پ. و. شمکاو (ا.ج.ش.س.) و دیگران صورت گرفتسّت.
ینکیشاف تلویزیون از ارسال فقط توصیفات روشنی هر یک عنصر تصویر آغاز یافته است. در تلویزیون مقرّری (نگرید رسم) سیگنالهای روشنی (ویدیوسیگنل) در برآمدگاه کرنة ارسال تقویت و تبدل مییابند. در آن به صفت کانال علاقه رادیوکنل یا کانال کبیل استفاده میشود.
در تلویزیون رنگه غیر از سیگنالهای روشنی انفارمتسیة رنگ هر یک عنصر تصویر را هم ارسال مینمایند. کمیرة ارسال تلویزیون رنگه از سه کرنهای عبارت است (برای حاصل سیگنالهای روشنی و رنگهای اساسی-سرخ، سبز، کبود). سیستمههای تلویزیون مقرّری (ماناخرامی) ، رنگه، ستیریاماناخرامی و ستیریارنگه (وابسته به صفت)؛ قیاسی و رقمی (وابسته به شکل سیگنال) ، فراخفاسیله (فاصلة موجگذرانیاش به فاصلة موجگذرانی کانال نمایش برابر یا از آن کلان) و کمبرفاسیله (وابسته به سپیکتر بسامد کانال علاقه) میشوند.
تیلیویزیان با مرور زمان چون سیستم نمایش تلویزیونی معمول گردید. حالا اپّرتورة تلویزیون را برای حلّ مسئلههای گوناگون علمی و تکنیکی، طبّی، ساحههای خواجگی خلق وسیع استفاده میبرند. سال 1962 تلویزیون کیهانی (در ا.ج.ش.س.؛ نگرید کاسماویزیان) به وجود آمد، که در تدقیقات و فتح کیهان رل کلان میبازد.
تیلیویزیان امکانیت داد، که طرف از زمین نانمایان ماه از خود کرده شود، توسط آن ستنسیههای اتوماتی «لوناخاد-1» و «لوناخاد-2» در مسافة تقریباً 400 هزار کم اداره و تصویر فاتاتیلیویزیان ماه، عطارد، زهره، مریخ و مشتری گرفته شده است.
نمایش تلویزیون یکی از واسطههای اساسی اخباراتی و ترغیباتی، تعلیم و تربیه و استراحتل اهالی میباشد. تجربههای به مسافه ارسال نمودن تصویر ها روزهای اوّل حاکمیت ساویتی آغاز یافتند و. ا. لنین به ترقّیات منبعده و استفادة عملی تلویزیون دقّت جدّی میداد. سال 1930 در لبارتاریة انستیتوت عمومیاتّفاقی الکتروتیخنیکی سیستم مکانیکی تهیه شد، که تصویر را به 30 سطر جدا کرده نمایش میداد. از 1 اکتبر 1931 تصویرهای بیحرکت (ارسال تلویزیون کمستر) منتظم نمایش داده میشدند، در لنینگراد، آدیسّه، کییف، خرکاو، نیجنیی ناوگاراد، سمالینسک، تامسک نمایش تلویزیون مکانیکی آغاز یافت. سال 1932 بار اوّل تصویر هرنتکننده (تیلیکینا) ، سال 1934 باشد تصویرن حرکتکنندة صدادار نمایش داده شد. تلویزیون الکترونی در مسکو و لنینگراداز سال 1939 به کار درامد، 10 مارت سال 1939 در مسکو در بارة گشاده شدن سعیزد 18-ام وکپ (ب) فیلم نمایش داده شد. منبعد نمایش کینافیلم، کنتسیرت، سپیکتکل و تیلیسلیکتکلها منتظم ادامه یافت. سال 1951 ستودیة مرکزی تلویزیون تشکیل شد، که در آن از سال 1954 ریدکسیههای ترغیبات، صناعت، خواجگی قشلاق، علم، اسپورت به کار سر کردند. سال 1954 در مسکو بار اوّل نمایشهای تجربوی تلویزیون رنگه گذرانیده شدند. در آخر سالهای 50 تلویزیون عمومیاتّفاق گردید. ا.ج.ش.س. از سال 1961 اعضای تشکیلات بینلخلقی «انتیرویدینی» میباشد.
ستودیة تلویزیون تاجیک 7 نوامبر 1959 به کار درآمد، 2 فوریه 1960 ستودیة سییار تلویزیونی (سّت) به کار سر کرد. از سال 1967 این جانب تماشابینان برنامههای تلویزیون مرکزی و ستودیة تلویزیون تاشکینت را به واسطة کانال ریلیی دوشنبه-تاشکینت تماشا میکنند. 25 ژانویه 1975 ستنسیة سییار تلویزیون رنگه به کار درآمد.
هالا تلویزیون تاجیک 4 برنامه را نمایش میدهد. نمایشهای برنامههای 1-م و 2-یوم عمومیاتّفاقی توسط سیستم رویزمینی علاقة «واستاک-ا» و سیستم کیهانی علاقه «آربیته» گرفته میشوند. ستودیة تلویزیون رنگه با اپّرتهای تکنیکی حاضرهزمان جهازانیده شده است. حجم عمومی نمایشهای ستودیة محلی در یک شباروز تقریباً 8 ساعت میباشد، که زیاده از 3 ساعت آن را بیواسطه کارمندان ریدکتسیهها و ستودیه تییار) میکنند، با ستودیههای تلویزیون ریسپوبلیکههای اتّفاقی همکاری ایجادی دارد.
نمایشهای اساسی تلویزیون تاجیک-«اخبار»، «ناواست»، «حیات پرتیوی»، «در مدافعه وطن»، «تندرستی»، «طبیعت و انسان»، «برنامة جوانی»، «کلوب دوگانهها»، «گلخن»، «ستارچه»، «بهارستان»، «چشمه»، «گلشن ادب»، «نوا»، «حیات موسیقی»، «صوت و کلام» و غیره میباشند، توسط برنامة سوّم برنامههای تلویزیون تاشکینت نمایش داده میشود، که حجم عمومی نمایشهای یکشباروزی آن 6 ساعت است. برنامة چارم نمایشهای برنامة چارم تلویزیون مرکزی را به واسطة سیستم کیهانی «آربیته» ترنسلیتسیه مانماید.
تیلیویزیان ساویتی از تلویزیون مرکزی، ریسپوبلیکوی و محلی (کشوری، ولایتی) عبارت است. تلویزیون مرکزی 6 برنامه دارد، که دوتای آن برای ناحیههای دوردست مملکت تعیین شده است. برنامة یکم برنامة اساسی عمومیاتّفاقی انفارمتسیانی، جمییتی-سیاسی، بدیعی و معرفتی میباشد (وقت نمایش 13 ساعت در یک شباروز). برای رسّ ازبکستان، رسّ تاجیکستان، رسّ قرغیزستان، رسّ ترکمنستان، یک قطار ولایتهای رسّ قزاقستان و اورال مثل برنامة یکم برنامة «واستاک» نمایش داده میشود (به حساب اشیای 13 ساعت در یک شباروز).
سال 1977 ساکنان شهر خاروغ و دیگر ریانهای وبک نمایشهای برنامة 1-ام تلویزیون مرکزی را تماشا میکنند. گروه ایجادی «تاجیکتیلیفیلم» هر سال 9-10 فیلمهای حجّتی و بدیعی استحصال مینماید.
در خارجه نمایشهای منتظم تلویزیون سال 1936 در انگلیه از ژرمنیه، سال 1941 در شمه آغاز یافتند. در اوراپه تلویزیون سالهای 50، در مملکتهای (مترقّی سالهای 60 به طور عامّوی پهن گردید. آن در مملکتهای ساتسیلیستی در اختیار دولت میباشد. مملکتهای مترقّی کاپیتالیستی ستودیة طالعویزیانی هم دولتی و هم تجارتی دارند. تلویزیون مملکتهای ترقّیکننده در اختیار دولت بوده برای اخبارات، معرفت و تربیین عامّه خذمت میکند. از بس که شمارة تلویزارها کم است، در کلوبهای مخصوص نمایشهای کالّیکتیوانه تشکیل کرده میشوند.
ه. اسراراف.