تخییول

تخییول، خیال (عربی-فکر کردن، تصوّر) ، فعالیّت پسیخیکییست عبارت از حاصل نمودن تصوّر و آبرزهای فکری پیشور ادراکنشده. جهت اساسی تخییول در آن افاده می‌یابد، که آدم محصول این یا آن فعالیّت را پیش از انجام خود فعالیت تصوّر کرده می‌تواند و عمل و رفتار خود را پیش‌بینی می‌نماید. مثلاً، کارگر به نقشه نگاه کرده، دیتل تییار را «می‌بیند» یا نویسنده قهرمان اثر خود را در عمل تصوّر می‌نماید.

تخییول دو خیل می‌شود: تخییول ازنوسازی و تخییول ایجادی. محصول تخییول ازنوسازی از آن عبارت است، که در آن آبرز پریدمیتهای ادراکنشده از روی تصویر شرطی (نقشه، متن) یا شرحشان حاصل کرده می‌شود. تخییول ازنوسازی آبرز چیز موجودبوده را نزدیک در آن شکلی، که هست، به وجود می‌آورد، در آن باید خاصیتهای از خقیقت دور جایی نداشته باشند. محصول تخییول ایجادی علامت، پریدمیت یا آبرزهای نویند، که حالا در تجربة شخص یا ابژکتیوانه وجود ندارند. این نمود تخییول در فعالیّت ادبی، علمی، تصویری و غیره برعلا نمایان می‌گردد.
ابرزهای تخییول در نتیجة تطبیق طرزهای گوناگون تبدل فکری تصوّرات موجوده حاصل می‌گردند، که اساس آنها عملهای فکری تحلیل و ترکیب می‌باتند. آبرزهای ساده تخییول در نتیجة از آبرز یک‌لخت پریدمیت جدا کرده گرفتن یگان قسم یا خاصیتن آن، فکراً با هم پیوستن قسمهای از ابژکتهای گوناگون جدا کرده شده و با همین راه حاصل نمودن آبرز فیگری پریدمیت وجودنداشته پیدا می‌شوند. آبرزهای تخییول بعضاً در نتیجة از بودش زیاد یا کم کرده نشان دادن جهتهای علی‌حدة ابژکت اینچنین در نتیجة به یگان ابژکت نسبت دادن خاصیت دیگر پریدمیت حاصل می‌گردند. آبرزهای تخییول در نتیجة مقایسه و جمع‌بست یافتن قانونیّت عمومی حادثه‌ها نیز حاصل می‌شوند.
فعالیّت ایجادی عامل تکامل و ترقّیات تخییول است. ‌بازی و تعلیم در سین بچگی و تربیة استتیکی، آموختن ادبیات بدیعی و صنعت، تجربة درست حیات، دانش‌اندوزی و تشکّل ایده‌آل و اعتقادها زمینة ترقّیات تخییول به شمار می‌روند. ر. اته‌خاناو.