سولتانلی مشهدی

سلطانلی مشهدی نظام‌الدّین (تقریباً سال 1432، مشهد-1520، همان جا) ، بزرگترین خطّاط و موزهیب فارس-تاجیک، استاد خط نستعلیق. در دورة زندگی‌اش با لقبهای «قبلتولکوتّاب»، «زبدتولکوتّاب»، «سلطانولختّاتین»، «کاتبوسّولتان» مشهور گشته است. پدرش محمّد از تاجیکان علمدوست و هنرمند مشهد بود. سلطانلی مشهدی تا 20 سالگی در یکی از مدرسه‌های مشهد تحصیل کرده، به خوشوویس مشهور ازهر خطّاط (وفات بین سالهای 1475-76) تعلیم گرفت. بعد به هرات دعوت شده به کتابت آثار سرآمدان ادبیات فارس-تاجیک پرداخت؛ بعدیبه دست شهیبیک ازبک گذشتن سلطنت سلطانلی مشهدی مجبور شده، به زادگاهش برمی‌گردد. در همان جا وفات می‌کند. قبرش در مشهد.

زیاده از سی اثر کتابتکردة سلطانلی مشهدی حالا در کلانترین کتابخانه‌های اتّفاق ساویتی و خارجه محفوظ است. دلیل مهارت او در کنده‌کاری و حکاک (مقدار زیاد کتیبة سنگ قبرها) ، اینچنین نوشته‌جات پیشطاق و دیوار بناهاست. میرلی هرویی، سلطان‌محمّد خنداچ، سلطان‌محمّد نور، زین‌الدّین محمود، محمّد ابریشمی و شاهمهمود نیشاپوری از جملة مشهورترین شاگردان اویند. سلطانلی مشهدی شاعر نیز بوده است. یکی از اثرهای منظومیسولتانلی مشهدی با عنوان «صراط-اس-سطور»، «صراطول-خط»، و «مداد-ال-خطوط» («رسالة منظوم در علم خط نستعلیق») معمول است. ه. عاقلاو. سلطانلی سبز هرویی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، خطّاط فارس-تاجیک (عصر 16). یکی از استادان خط نستعلیق. به سبب چشم‌کبود بودنش نسبت سبز را گرفته است. خواندمیر در «خلاصت-الخبر» می‌نویسد: «مولانا سلطانلی سبز از مشاهیر نستعلیقنویسان است و به مزید حسن خط سرآمد اکثر ایشان». سلطانلی سب هرویی در کتابخانة علیشیر نوایی به کتابت مشغول بوده است. بنا به معلومات مؤلف تذکرة «خوشنویسان و هنرمندان» فکری سلجوقی دو کتاب با امضای سلطانلی سب هرویی-یکی «بوستان» سعدی شیرازی در تهران و دیگری «خمسه» مصوّر نظامی گنجوی در ذخیرة خصوصی گویان اعتمادی (در کابل) محفوظست.         ا. نوراف.