ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه

ریسپوبلیکی  ساویتیی  وینگریی (رسو؛ 1919) ، دولت دیکتتورة پرولتاریت در وینگریه، که از 21 مارت تا 1 آگوست 1919 وجود داشت. ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو در نتیجة بالاروی حرکتهای روالوتسیانی، که بعد قوّت گرفتن ظلم سیاسی و اقتصادی در وینگریة دورة جنگ یکم جهانی به عمل آمد و با تأثیر روالوتسییی  کبیری  سوسیالیستی اکتبر برپا گردید. حکومت برجوزی پرتیه‌های لیبرالی و ردیکلی و سوسیال-دموکراتی، که 31 اکتبر 1918 بعد روالوتسیة برجوزی و دموکراتی به سر حاکمیت آمده بود، تا تزییق عامّة روالوتسیانی به استعفا برآمده، حکومت را به راهبران پرتیة سوسیال-دموکراتی سپارید. سوسیال-دموکراتها به کار بی اشتراک کمونیستان تشکیل دادن حکومت جرأت نکرده، با آنها به گفت و شنید شروع نمودند. پرتیه‌ها 21 مارت به پرتیة سوسیالیستی وینگریه متّحد شدند. ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو اعلان کرده شد، حکومت آن-ساویت روالوتسیانی حکومتی (سره) تأسیس یافت و یکی از اساس‌گذاران پرتیة کامّونیس-تی وینگریه ب. کن راهبر سیاسی آن گردید. به هیت ساویت روالوتسیانی حکومتی سره کمونیستان و سوسیال-دموکراتها داخل شدند. تشکیل ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو نشان داد، که دیکتتورة پرولتاریت فقط «ظهورات خاص روسی» نبوده، بلکه در دیگر مملکتها نیز به وجود آمده می‌تواند. ولاديمير الیچ لنین از نام وکیلان سعیزد 8-ام رکپ (ب) به حکومت ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو تلگراممة تبریکی فرستاد. ساویت روالوتسیانی حکومتی سره به دگرگونسازیها شروع نمود، در نتیجه کارخانه‌ها، کانها، واسطه‌های علاقه، بنکها، ملکها (از 100 خالد-57 هکتار زیادش) ملّی کنانیده شده، روز کاری 8-ساعته جاری و مزد کار 25% زیاد گردید. برای حفظ ریسپوبلیکه ارمیة سرخ وینگریّه را تشکیل کردند. سعیزد عمومیوینگیری ساویتهای دیپوتتهای کارگران و سولداتها (14-24 ژوئیه) برگزار شد، که آن کانستیتوتسیة ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو-را قبول و کامیتیت اجرائیة مرکزی کیم-ا ریسپوبلیکه را انتخاب نمود. ماه آوریل انتنته به مقابل ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو تجاوز حربی سر کرده، به این مقصد قشونهای حکومتهای برجوزی رومینیه و چکوسلواکی را استفاده برد. ارمیة سرخ وینگریه به هجوم جوابی گذشته، حدود ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو-را آزاد کرد. به انتنته میسّر گردید، که به وسیلة تزییق دیپلماتی هجوم این ارمیّه را بازدارد. ارمیة رومینیه به مقابل ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو باز به ه و-جم شروع نمود. سوسیالیستان راست و راهبران اتّفاقهای کسبه از این استفاده برده، در ارمیه و عقبگاه ترغیبات ضدریوالیوتسیانی بردند، با نمایندگانّ انتنته در وینه گفت و شنید کرده، به استعفای حکومت ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو (1 آگوست) موفق شدند. ب. کن، ت. سموال، ا. همبورگیر و دیگر خادمان نمایان ریسپوبلیکه عامّه را به مبارزة مسلّح دعوت نمودند، ولی این نوع مبارزه به عمل نیامد. حاکمیت ساویتی در وینگریه از طرف قشونهای انتنته و با دستگیری قوّه‌های ضدریوالیوتسیانی پخش کرده شد. ریسپوبلیکة ساویتی وینگریه رسو اگر چه همگی 133 روز وجود داشت، ولی برای انکشاف حرکت کارگری وینگریه و بینلخلقی اهمیت کلان داشت. وینگریه بعد روسیه اوّلین مملکتی بود، که در آن حاکمیت ساویتی اعلان کرده شد.