پوتک

پوتک، ماشین ضربزن برای کارکرد مصالح متالی، که در استحصالات آهنگری و شتمپانی برای حدّادی و شتمپانی حجمی و ورقکنی استفاده می‌ش­ود. پتکهای فشنگدار دستی از عصرهای 13-14 معلومند. سال 1784 ج. اتّ برای حرکت کناندن قسمهای موتقرّیک پتک استفاده بردن بغرا پیشنهاد کرد. عمّ فقط سال 1842 ج. نیسمیت اوّلی پتک بوغی را ساخته، به آن پتینت گرفت. از ابتدای عصر 20 استفادة پتکهای حرکت‌آورشان الکتری وسعت یافت. از روی خصوصیت مکانیزمهای حرکت‌آور چنین نمودهای پوکت معمولند: بوغ و هوایی، پنیومتیکی، گیدرولیکی، مکانیکی، الکترومگنیتی و غیره. قسمهای اساسی پتک را پارشین، شتاک، ببه (گرز) ، شبات (سندان) ، ستونه‌های سمتده برای حرکت قسمهای متحرّک، مکانیزمهای حرکت‌آور و اداره‌کنی تشکیل می‌دهند. هنگام پایان شدن قسم متحرّک (پارشین) گرز به اشیای روی سی­های ضربه زده، آن را به شکل مطلوب می‌درارد. پرمیترهای اسا­سی، که خصوصیتهای کانستروکتیوی و تعیینات تکنولوژی پتکها را مویین می‌کنند، انرژیة کینیتیکی قسمهای متحرّک یا خود مسّة قسمهای افتنده (گرز) به حساب می‌روند. حالا پوکتهای بلندسورعت بیشتر معمولند، که در آنها انرژیة کینیتیکی ثمره‌ناک تا 1000 کج، سرعت افتش گرز تا 12-20 م/سان (در پتکهای مقرّری 5-6 م/سان) می‌رسد.