اسار نمازگاه تپّه[ %splitter%]

نمازگاه تپّهآثار باششگاه دورة اینیالیت و برنجی در ترکمنستان، 7 کم غربتر از ستنسیة راه آهن قه‌اهقه. وسعتش تقریباً 70 گه، غفسی قَبَتهای آرشیالوگی تا 34 م. آرشیالوگ ساویتی ب. ا. کوفتین هن-گام حفریات (1952) ترتیب جای قَبَتهای آرشیالوگی نمازگاه تپّهرا مویین نمود، که آن در تدقیق دیگر یادگاریهای آسیای میانه دستور مفیدی گردید. از نمازگاه تپّهi (قَبَت آرشیالوگی نیمة دوّم هزارة 5-اوّل هزارة 4 تا میلاد) خانه‌های از خشت خام ساخته شده، قبرهای یک‌کسه، مصنوعات سفالی دستی منقّش، اشیاهای مسی، ، هیکلچه‌های گلین زنان دریافت شده‌اند.

در نمازگاه تپّه2. (میانة هزارة 4 تا میلاد) مصنوعات سفالی منقّش دوروگه، در نمازگاه تپّه3 (آخر هزارة 4-اوّل هزارة 3 تا میلاد) مصنوعات سفالی منقّش دارای عکسهای هیوانات یافت شده‌اند. در میانة هزارة 3 تا میلاد (نمازگاه تپّهiv) باششگاه وسیع شد. چرخ کُلالی به کار برده شده، هیکلچه‌های سفالی زنان بیشتر پهن گردیدند. نمازگاه تپّهv (آخر هزارة 3-اوّل هزارة 2 تا م .) دورة رونق عالی مدنیّت محلیست.

به این دوره مصنوعات بی‌نقش و نگار سفالی، خمدانهای دوقبطة کُلالی، اشیاهای ریختة مسی و برنجی (کارد، خنجر، آیینه) خاسند. باقیماندة بناهای بسیارخاندار گشاده شده‌اند، که آنها را تنگکوچه‌ها از هم جدا می‌کنند. نمازگاهتیپّة این دوره برابر موندیگک و شهریساختة ایران شرقی یکی از مهمترین مرکزهای تمدّن شهرهای بین شومیر و هندوس-تان بود. در میانه و نیمة دوّم هزارة 2-تا میلاد (نمازگاه تپّهvi) تنزّل مدنیت (مساحت باششگاه خرد، مصنوعات سفالی دغل می‌شود) مشاهده می‌گردد، که این شاید به مهاجرت قبیله‌ها وابسته باشد.