اماس

آماس، تشکیلة نو، ب ل استا م ا، افزایش برزیاد و پتالاگی بافته‌ای را گویند، که از هوچیره‌های صفتاً تغییریافته و از تفرقه مانده عبارتند. آماس آدم بیشتر از بافته‌های اپیتیلی (سرطان، پا­لیپ) ، پیوستکننده (سرکامه) و غیره انکشاف می‌یابد. نام آماس از نام بافتهایی است، که از آنها آماس به وجود می‌آید. مثلاً، آماس بافتة موشک-میامه،    استخوان-آستیامه، عصب-نیورامه، روغن-لپامه و غیره. سبزش هوچیره یا بافته در آماس aز دیگر پراسیسّهایی، که باعث حجماً کلان شدن بافته و یا عضوها می‌گردند (مثلاً، از ورمی، که هنگام ضرب و لت به وجود می‌آید) ، فرق می‌کند.

هوجیره‌های آماس‌آور، یعنی هوچیره‌های علّتیافته‌ای، که در نتیجة بی‌حدود تقسیم شدن، آماس را به وجود می‌آرند، این خصوصیت خود را از نسل به نسل گ و-زرانیده می‌توانند. آماسها دو خیل می‌­شوند: آماس بداصل و نیکزاد. آماس نیکزاد بافته‌های اطراف را تیله داده می‌سبزند. آنها با پرده (کپ­سوله) احاطه شده‌اند. به قسمهای دیگر بدن پهن نمی‌شوند و بعد طبابت از نو به وجود نمی‌آیند.

اماس بداصلبافته‌های اطراف را جبّیده ویران می‌کنند، به واستة لیمفه و خون به عضوهای دیگر پهن شده، آنها را علّتناک می‌کو­نند. یک گروه هوجیرهایی، که قابلند بی‌حدود تجزیه شوند، آماسی را به وجود می‌آرند. انکشاف مینبعهای آنها یکچند دوره را دربر می‌گیرد: دورة گیپیرپلزیة نابرابر (زیادشوی عدد هوجیره‌های آماس‌آور) ، کلان‌شوی منبة آماس، به وجود آمدن آماسی نیکزاد و به آماس بداصل تبدل یافتن آن. سه دورة اوّل را دو­رة پیش از سرطانی می‌نامند. عاید به سببهای پیدایش آماس نظریه‌های گوناگون موجودند.

در بین آنها نظریة ویروسی و گینی بیشتر معمول است. ولی مقام ویروسها در پیدایش آماس در آدم الحال اثبات نشده است. فقط تخمین می‌کنند، که ویروسها یکی از عاملهای پیدا شدن آماس می‌باشند. در تجربه اثبات شده است، که سرطان و آماسهای دیگر را مادّه‌های کنسیراگینی (پیوستهای گوناگون شیمیایی) ، تأثیر شعاع و عاملهای دیگر به وجود می‌آرند.

ز روی معلومات ستتیستیکی در دنیا از 5-6 کس (از مقدار عموم آدمانی، که در یک سال وفات کرده‌اند) یک کس از آماس بداصل وفات می‌کند. سال 1975 از هر 100 هزار کس در ا.ج.ش.س. 193، 7 نفر و در ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستیی_تاجیکستان 63، 6 نفر (آماس معده-11، 3، پوست-10، 9، سرخ‌روده-3، 5، شش-5، 3، غدود شیر-3، 9) گرفتار این بیماری بودند. آماس را با اصولهای جرّاحی، رادیوتی­رپیه و غیره طبابت می‌کنند. ب­رای با موفقیت گذشتن ت­بابت تشخیص برمحل آن اهمیت کلان دارد.

دبیات: 3 ا ل  ب ا ر ا. ا. ، ویروساگینیتی­چیسکیه تیاریه وازنیکناوینیه آپوخالیی. 1968؛ کلینیچیسکیه آنکالوژی، تام 1-2، مسکو، 1971. عبدالرسولاو د. م. . منا­جیستوینّыی آپوخالیوыی پارجینیه، تش­کینت، 1982.