نوریجهانبیگیم مهرونّیسا

نوریجهانبیگیم مهرونّیسا (1577، قنددار-1645، لاهور) ، شاعرة فارسی‌زبان هندوستان. با تخلّصهای «نور و «مخفی» شعر گفته است. در عایلة یکی از عملداران اکبر میرزا غیاث‌الدّین به دنیا آمده است. زن فاضل و دانشمند و سیاستمداری بوده است. هنگام حکمرانی اکبر به حاکم بنگاله-شیرافکنخان به شوهر داده شد، لیکن جهانگیر پس از فوت اکبر به سر حاکمیت آمده شوهر نوریجهانبیگیم را کُشته او را به زنی گرفت.

در دربار جهانگیر نوریجهانبیگیم زمام دولتداری را به دست خود درآورد. در سکّها و مُهرهای دولتی نامش ثبت گردیده بود. پدر و برادرانش به کار­های مهمّ دولتی جلب گردیدند. شعرهای نوریجهانبیگیم در موضوعهای عشق و محبّت پاک انسانی و پند و اندرز گفته شده‌اند. در منبعهای ادبی، مخصوصاً بداهتاً شعر گفتن نوریجهانبیگیم قید گردیدست. غ اینچنین در مشاعره و مخفیلهای ادبی فعالانه اشتراک می‌کرد. نوریجهانبیگیم غزلهای زیادی دارد، که شاعران و ادیبان هندوستان آنها را تضمین کرده‌اند. این ابیات از یک غ­زیل اوست:

چ و بردارم ز رخ برکع، ز گل فریاد برخیزد،

زنم بر زلف اگر شانه، ز سنبل داد برخیزد.

به این خوسن و جمال خود چو در گلشن گذر سازک،

ز جان بلبلان شور مبارکباد برخیزد.