نظریة ماشین و مکانیزمها (نمّ) علمیست در بارة متدهای عمومی تدقیق و لایحهکشی ماشین و مکانیزمها. نمّ-را شرطاً به دو قسم: نظریة مکانیزمها و نظریة ماشینها جدا میکنند. فصلهای اساسی نمّ-را سنتز مکانیزمها، دینامیکة ماشین و مکانیزمها و نظریة ماشین-اتوماتها تشکیل میدیخند.
در فصل سنتز میخنیزمها سخیمة آپتیملی مکانیزم و پرمیترهای این سخیمه، که اجرای حرکتهای مطلوب را تأمین میکنند، مویین کرده میشود. در فصل دینامیکة ماشین و مکانیزمها حرکت ایویناهای جداگانة میخنیمها را تحت تأثیر قوّههای بیرونه تدقیق میکنند. در فصل سوّم اصولهای موافق شرایط کار مکانیزمهای جداگانه ساختن سخیمههای ماشین-اتوماتها و نایل شدن به محصولناک، صحیحی و بااعتمادی کار آنها تدقیق میشوند. اساسگ و-زاران نمّ در روسیه ل. و. اسّور، پ. ل. چیبیشیف، ا. پ. کاتیلنیکاو، و. و. دابراوالسکیی، ن. ا. جوکاوسکیی، ن. ا. میرتسلاو و دیگران میباشند. در انکشاف نمّ سهم عالمان ساویتی ا. ا. ارتابالیوسکیی، و. ا. گوریلینکا، ن. ا. کالچین و غیره بزرگ است. در اتّحاد شوعروی، شma، ردگ، رسر، رسچس و رفگ بعد هر 2-3 سال دایر به پروبلمهای این علم کنفرانسهای ملّی گذرانده میشوند. دایر به نمّ سال 1969 یک تشکیلات بانفوذ بینلخلقی تأسیس کرده شد. در مکتبهای عالی پیدگاگ و تکنیکی تا-جیکستان نمّ تعلیم داده میشود. عالمان انستیتوت پالیتیخنیکی تاجیکستان به تدقیق کینیمتیکه و دینامیکة مکانیزمهای ماشینهای پَختهتازهکنی و بافندگی (از جهت بهتر نمودن صفت محصولات این مالینها) ، آپتیملانی خطهای پهای در پهای زوادهای پخته (از جهت بلند کردن بااعتمادی کار آنها) متخصصان انستیتوت خواجگی قشلاق تاجیکستان به آموزش کار ریدوکتارهای سییاروی ماشینهای خواجگی قشلاق مشغولند.