نه‌ای

1) نیشکر خودرویی، قلم (saccharum spontaneum) ، گیاه بسیارساله‌ای است از عایلة خوشیها. بلندی‌اش 100-200 سم، پایهش غفس (دیمیترش 5-7 مّ) ، سخت، برگش باریک تصمه‌شکل (برش 2-4 مّ) ، خوشه‌گلش توغشکل (درازی‌اش 25-50 سم) ، پولکچة گلش سفیدچه (درازی‌اش تا 1 مّ). ماههای مه‌ای-ژوئیه گل کرده، ژوئیه-سینتهای می‌بندد. نیزار در ایران، هیمالیای، هندوستان و در آسیای میانه موجود است. در تاجیکستان نه‌ای اساساً در توغیزار، ساحل دریا و شاخابهای آن می‌سبزد. نی را برای تییار کردن سی­لاس، کاغذ و متاع درشت استفاده بردن ممکن است.

شیرة نه‌ای 2-4% سخرازه دارد؛ 2) ق ا م ا ش، نیقمیش (phragmites commu­nis (نیگ. رسم) ، گیاه بسیارسالیست  از عایلة خوشیها. بلندی‌اش از 0، 5 تا 6 م، پایهش غفس (دیمیترش 0، 3-1، 5 سم) ، راست، سیربرگ، خاکستری سبز، برگش درشت تسمه و نیشترشکل (برش تا 7 سم) ، توغش زیچ، سیرشاخچه (درازی‌اش 10-50 سم، برش 4-10 سم) ، خوشچه‌اش 3-7-گلة بورتاب بوپفش یا زردتاب. ماههای ژوئیه-اکتبر گل کرده دای می‌بندد. در منطقة معتدل کورة زمین پهن شده است. در اکثر ناحیه‌های اتّحاد شوعروی و از جمله تاجیکستان نیزار فراخ موجود است. اساساً در ساحل دریا، کول، جویی و غیره می‌سبزد. با آمیختگی جگده (elaeagnus) ، تورنغه (رار-lus diversifolia) ، گاز (tamarix) و سرنه‌ای (erianthus) در توغیزار مساحت فراخ را اشغال می‌کند. نورستة نه‌ای خوراک خوب چارواست. از هر گه نیزار 8-20 ت علف درویده، سیلاس تییار کردن ممکن است. برگ و پایة نی  9% پراتیین، 2% روغن، 6، 4% سفیده، 37. 2% کلیتچتکه، 8، 3% آهار، 23% مادّه‌های قیامی بی-نیتروژن (باو) و غیره دارد. نه‌ای چون مصالح سبک ساختمان، انچونی برای تییار کردن کاغذ، سبد و غیره استفاده می‌شود.

د .: فلاره تدجیکسکایی سّر، ت. 1، م.-ل. ، 1957؛ کامراف ب. م. ، آپری­دیلیتیل رستینیی سیویرناگا تدجیکیس­تنه، د. ، 1967؛ الکسی‌اف یو. ا. [و پیگ. ت. تروینیستыی رستینیه اتّحاد شوعروی، ت. 1، م. ، 1971.