موهرّیک رکیتی

موهرّیک رکیتی، یک نوع محرک ریکتیویست، که هوای ات-ماسفیره را استفاده نمی‌برد، یگانه محرکیست، که در کیهانّوردی به کار می‌آید. از روی نمود انرژییی، که در محرک به انرژیة کینیتیکی جریان ریکتیوی مبدّل می‌گردد، محرک رکیتی به نوعهای زیرین جدا می‌شود: محرکهای رکیتی شیمیایی (مرخ) ، محرکهای رکیتی یدرای (مریه) و محرکهای رکیتی الکتری (مره). در عملیه اکثراً محرکهای رکیتی شیمیایی را استفاده می‌برند، که با سوزشواری شیمیایی کار می‌کند.

ساسن دو نوع محرکهای رکیتی شیمیایی مرخ معمولند: محرک pکیتی سوزشواری‌اش سخت

(مرسّ) و محرک pکیتی سوزشواری‌اش مایع (مرسم). اگریگت اساسی همه گونه محرکهای رکیتی شیمیایی مرخ از کمیرة سوزش و ساپلای ریکتیوی عبارت است (رسم ا، ب). در کمیرة س او ز ا ش به توفیل ری-عکسیه‌های شیمیایی آکسیدشوی سوزشواری به گازهای نهایت تفسان و بلندفشار تبدل می‌یابد. این گازها در ساپلای ریکتیوی وسیع شده، با سورعت کلان بیرون می‌برآیند و در نتیجه قوّة کشش ریکتیوی به وجود می‌آید، یعنی در کمیرة سوزش انرژیة شیمیایی سوزشواری به انرژیة حرارتی گازهای محصول سوزش و در ساپلا انرژیة حرارتی این گازها به انرژیة کینیتیکی مبدّل می‌شود.

سخیمه‌های محرکهای رکیتی: ا-محرک pکیتی سوزشواری‌اش سخت مرسّ: 1-قسم پیش محرک؛ 2-کمیرة سوزش سیلندری؛ 3-ساپلای ریکتیوی؛ 4-کانال داخلی اندرون سوزشواری سخت؛ 5-سوزشواری سخت؛ 6-آتش‌دهک؛ 7-سطح سوزش.

قووة کششی را، که هر یک کگ الاگرمّ گاز از محرک در مدّت 1 ثانیه خارجشونده به وجود می‌آرد، ق و و و ا ا کشش خ آ س  یا  یمپولس خاص می‌نامند. سرعت خارجشوی گازها از ساپلا هر قدر زیاد باشد، امپولس خاص هم همان قدر می‌افزاید (این نشان‌دهنده به صفت سوزشواری وابسته است). سرآمد همة محرکهای رکیتی محرک pکیتی سوزشواری‌اش سخت مرسّ می‌باشد، که عصرهای عصر اینجانب معلوم است. از جمله استاهای موشکساز تاجیک از قدیم باز باروت را استفاده می‌بردند (آنها شبهای تویهای خلقی هنوز هم cap داده می‌شوند). در تکنیکة موشکسازی اوّلها باروت سیاه، بعدها باروت بی‌دود را کار می‌فرمودگی شدند. وقتهای آخر سوزشواری ترکیبش مرکّب را استفاده می‌برند. محرک pکیتی سوزشواری‌اش سخت مرسّ از دو قسم اساسی عبارت است: تنه یا کمیرة سوزش، که در آن همة ذخیرة سوزیشواری جایگیر می‌شود؛ ساپلای ریکتیوی، که شکل خاصه داشته، توسط آن گازهای تفسان محصول سوزش وسیع می‌گردند و با سرعت کلان بیرون جاری می‌شوند (رسم، ا). محرک pکیتی سوزشواری‌اش سخت مرسّ قوّة کشش برابر صدها تانّه را تأمین کرده می‌تواند.

6-مرم، و-محرکهای رکیتی یدرای مریه؛ 1-بک مایع آکسید-کننده؛ 2-• بک مایع آکسیدشونده (مادّة سوزنده)؛ 3-بک هیدروژن مایع؛ 4-نساس، 5-کمیرة سوزش؛ 6-ساپلای ریکتیوی؛ 7-برآمدگاه گاز از توربین؛ 8-توربین؛ 9-عنصرهای گرمیجوداکننده؛ 10-میله‌های اداره؛ 11-اکران محافظ.

موهرّیک pکیتی سوزشواری‌اش مایع مرسم از کاملترین محرکهای رکیتی می‌باشد. لایحة آن را ک. ه. سیالکاوسکیی سال 1903 پیشنهاد کرده بود. نخستی محرک pکیتی سوزشواری‌اش مایع مرسم-ا ساویتی-آرم-1 (قوّة کششش 20 کیلوگرم) در لبارتاریة گزادینمیکة لنینگراد(گدل) سالهای 1930-31 ساخته شده است. محرک pکیتی سوزشواری‌اش مایع مرسم از کمیرة سوزش، ساپلای ریکتیوی، اگریگتهای سیستم سوزشواری (مثلاً، نساسها و تجهیزات دیگر برای از بکها به کمیرة سوزش جاری نمودن سوزشواری) ، اتوماتیکة کاراندازی و بازداری، تنظیم قوّة کشش و مصرف کامپانینتهای سوزشواری، ادارة مقدار و سمت قوّة کشش و غیره عبارت است. اکثر محرک pکیتی سوزشواری‌اش مایع مرسم-ا موجوده با سوزشواری کار می‌کند، که از دو مایی گوناگون (یکی را آکسیدشونده، دیگری را آکسیدکننده می‌گویند) ترکیب یافته است. عادتاً آنها در بکهای علی‌حده نگاه داشته شده، فقط بعد در کمیرة سوزش با هم آمیخته شدن ریکسیة سوزش صورت می‌گیرد. نساسهای پراقتدار در 1 ثانیه چندین تُن سوزشواری را با فشار بلند به کمیره می‌رانند. امپولس کلان، تنظیمشوندگی قوّة کشش، ادارشوندگی مقدار و سمت قوّة کشش، استفادة بسیارکرته و غیره از افضلیّتهای محرک pکیتی سوزشواری‌اش مایع مرسم می‌باشند.

در محرک pکیتی یه د ر آ ی گرمی، که در ریکتارها به توفیل ریکسیة مسلسل پارشوی ید را جدا می‌شود، برای تفساندن جسم کار-هیدروژن صرف می‌گردد؛ هیدروژن تفسان با سرعت کلان از ساپلا بیرون شده، قوّة کشش را به عمل می‌آورد. در این نوع محرک رکیتی  نظر به بهترین محرکهای رکیتی شیمیایی مرخ 2-3 مراتبه زیادتر امپولس خاص را حاصل کردن ممکن است.

در محرک pکیتی الکتری مقدار امپولس خاص را دهها و حتّی صدها مراتبه زیاد کردن ممکن است. در محرکهای رکیتی الکتری مره با واسطة انرژیة الکتری جسم کار تا سرعتهای عظیم تیزانده می‌شود، که این در محرکهای رکیتی شیمیایی مرخ امکان‌ناپذیر است. اوّلین در جخان محرکهای رکیتی الکتری مره در گدل سالهای 1929-33 ساخته شده بود.

هالا لایحة خیلهای نو محرک رکیتی کشیده می‌شوند. چنانچی، م. اهرّیک رکیتی تیرمایدرایی (در اساس استفادة انرژیة ریکسیه‌های تیرمایدرایی کار می‌کند) ، ف آ تا ن ا (قوّة کشش در نتیجة از ساپلا جاریشوی کونتهای نور، یعنی فاتانها به وجود می‌آید) ، بادبان آفتابی (در اساس استفادة فشار نور آفتاب عمل می‌کند). چنین محرک رکیتی برای پروازهای کیهانی بینیسییاروی باید استفاده شوند.

ه. خاجییف.