ماتاتسیکل

ماتاتسیکل (از موتور و یون. kyklos-دایره، چرخ) ، واسطة نقلیات دو یا سه‌چرخه‌ای است، که با محرک درون‌سوزی حجم کاری‌اش بیش از 49، 8 سم3 تجهیزانیده شده است. اوّلین موتورالّیرها ابتدای عصر 19 در اوراپة غربی ساخته شده‌اند. سالهای 1924-32 در مسکو، اجیوسک و لنینگرادنمونه‌های موتورالّیرها («سایوز»، اج-1، اج-2، اج-3، اج-4، اج-5، نت-750) ساخته و سنجیده شدند. استحصال عاموی موتورالّیرها در اتّفاق ساویتی از سال 1933 در لنینگراد(مدل ل-ایاا: حجم کاری‌اش 300 سم، اقتدارش 4، 7 کوت) و اجیوسک (مدل اج-7، که به ل-ای00 مانند است) آغاز یافت.

سخیمة ساخت ماتاتسیکل: i-دوشاخة پیش: 2-کلید مرکزی (کلیدی‌ افروزش)؛ 3-سپیدامیتر؛ 4-فشنگ حرکت‌آور ترمز پیش؛ 5-دستک اداره‌کنی کربیورتار؛ 6-فشنگ جدا کردن الخاهق؛ 1-ظرف سوزپشواری؛ 8-کربیورتار؛ 9-امارتیزتاره دوشاخة آقیب؛ 10-خاموش‌کنک؛ 11-دوشاخة آقیب؛ 12-زنجیر تحویل آکنا؛ 13-پدال تغییردیهی تحویل؛ 14-الخاکن؛ 15-زنچیر تحویل پیش؛ 16-زانونورد؛ 17-پارشین؛ 18-تسیلیندر؛ 19-کالادکة ترمز؛ 20-غنجک.

ز روی تعیینات ماتاتتسیکل نقلیاتی، اسپورتی و مخصوص می‌شوند. ماتاتتسیکلهای نقلیاتی به توفیل خردی ‌اندازه و مسّه‌اشان لیاقت نغز منیاور کردن، گذران خوب و آساسی کار فرمودنشان چون واسطة نقلیات شخصی استفاده می‌شوند. ماتاتتسیکلهای اسپورتی برای مشغولیت در اسپورت ماتاتسیکلرانی تعیین شده‌اند. ماتاتتسیکلهای اسپورتی در اساس ماتاتتسیکلهای نقلیاتی ساخته می‌شوند و فرقشان از آنها همین که محرکهایشان پرقوّت بوده، ساخت بعضی اوزیل و اگریگتهایشان دیگرخِلتر است. به ماتاتتسیکلهای مخصوص ماتاتتسیکلهای پترولی، احتشامی، سودا و غ. منسوبند.

ماتاتتسیکل از یکچند گروه مکانیزمها (رسم): محرک، تحویل قووّگی (ترنسمیسّیه) ، قسماً، سیستم تجهیزات الکتری عبارت است. در ماتاتتسیکلها محرک کربیورتارین 2 4-تکتة با جریان طبلیق هوا (در بعضی مدلهای اسپورتی و ماتاتتسیکلهای نقلیاتی لیاقت گذرانشان بلند با یاری آب) خنکشونده را استفاده می‌برند. در ماتاتتسیکلهای نقلیات اقتدار لیترج محرکهای 2-تکته 51، 5-98، 2 کوت/ل (70-130 ک-ا./ل) ، 4-تکته-37-66 کوت ل (50-90 ک-ا./ل) ، اقتدار ماتاتتسیکلهای اسپورتی 146-220 کوت/ل (200-300 ک ا. ل) را تشکیل می‌دهد. تحویل قووّگی از الخاهق، قوطی تحویل، تحویل پیش (موتوری) و آقیب (اساسی). الخاهق از مفتة یک یا بسیاردیسکه عبارت می‌باشد. قوطی تحویل شیستیرییدار بوده، از 2 تا 6 تحویل دارد (در اکثر ماتاتتسیکلهای نقلیاتی 4-تا). تحویل پیش (از محرک به قوطی تحویل) زنجیری، بعضاً شیستیرییدار می‌شود. تحویل آقیب (از قوطی تحویل به چرخ آقیب) نیز زنجیریست، بعضاً نورد کردن هم استفاده می‌شود. تجهیزات الکتری را منبة انرژیه (ژنراتورهای جریان تغییریابنده یا دائمی، بتریّهای اکّومولیتاری) ، اسبابهای‌ افروزش، فره و سیگنالیزتسیه (سیگنالهای گردش، ترمزدیهی و سیگنالهای سدایی) تشکیل می‌دهند.

در اتّفاق ساویتی ماتاتتسیکلها را زوادهای مینسک (با محرکهای حجم کارنشان 125 سم3) ، کاوراف (175 سم3) ، اجیوسک (350 سم3؛ یک و دوتسیلیندره) ، کییف و اربیت (650 سم3) استحصال می‌کنند.

د .: کلینین م. گگ. . ماتاتسیکل، م. ، 1979؛ چینییف و. گ. ، استرایستوا ا تیخنیچیسکایی آبسلوجیونی ماتاتسیکلان، م„ 1980.