مارفالوژی رستنیها

مارفالوژی رستنیها، فیتامارفالوژی، یکی از فصلهای مهم علم باتنیکه بوده، قانونیّت ساخت و پراتسیسّهای تشکّل رستنیها را در جریان انکشاف فردی و تاریخی ایوالیوتسیانی می‌آموزد. به قدر انکشاف تاریخی مارفارلوژی رستنیها از آن آناتومیة رستنیها، آمبریالوژی رسگنیها و تسیتالوژی چون فنهای موس­تقیل جدا شدند. مویین کردن گوناگونی رستنیها در طبیعت، آموزش قانونیّت ساخت و جایگیرشوی ازیها و سیستمه‌های آنها، تدقیق تغییر ساخت عمومی و عضوهای علی‌حده هنگام انکشاف فردی رستنیها (آنتامارفاگیییز) ، عنیق نمودن پیدایش عضو رستنی در پرادیسّ ایوالیوتسیه (فیلامارفاگیناز) ، آموزش تأثیر عاملهای گوناگون بیرونی و داخلی به شکل‌گیری رستنیها و غ. پراب­لیمه‌های اساسی مارفارلوژی رستنیها می‌باشند

در مارفالوژی نظریه‌وی رس­تنیها دو طرز به هم علاقه‌مند توصیف معلومات مارفالاگی وجود دارد: آشکار نمودن سببهای پیدایش این یا آن شکلهای رستنی (از نقطة نظر عاملهایی، که بی‌واسطه به مارفاگینیز تأثیر می‌رسانند) و مویین نمودن اهمیت بیولوگی آنها برای فعالیّت حیاتی رستنی (از نقطة نظر موافقت پیدا کردن رستنیها) ، که در پراتسیسّ انتخاب طبیعی شکلهای مویین را نگاه می‌دا­رد.

وسولهای اساسی تدقیقات مارفا­لاگی اینهایند: تصویر (بیانی) ، مقایسوی، تجربوی. اصول یکم شکل عضوهای رستنی و سیستم آنها را (آرگناگرفیه) تصویر می‌کند. اصول دوّم متریالهای تصویریی را، که هنگام اصول اوّل غن می‌شوند، تصنیف می‌نماید، یعنی به گروهها جدا می‌کند. این اصول را در وقت تدقیق تغییر سنّوسالی ارگانیزم و عضوهای آن (اصول مقایسوی-آنتاگینیزی) هن­گام آشکار نمودن ایوالیوتسیة عضوهای رستنی با راه مقایسه کردن گروههای گوناگون رستنیها (اصول مقایسوی-فیلاگینیزی) و آموزش تأثیر محیط بی­رونه (اصول مقایسوی-ایکالاگی) نیز استفاده می‌برند. در اصول سوّم ریکتسیة (حسّاسیّت) مارفالوژی رستنیها را در شرایطهای گوناگو­ن صنعی می‌آموزند.

مارفارلوژی رستنیها با ساحه‌های زیرین باتنیکه رابطه دارد: پلیاباتنیکه، سیستمتیکة رستنیها فیلاگینیة رستنیها، فیزیولوژیة رستنیها، ایکا­لوژی و جغرافی رستنیها، گیاباتنیکه، ژنتیکه و غ. اصطلاحات تصویر مارفالوژی رستنیها هنوز در عصر 17 کار کر­ده شده بود. ولی چون علم مستقل مارفارلوژی رستنیها آخر عصر 18 بعد نشر شدن اثر شاعر و طبیعتشناس ا. و. گیاتی «تجربه‌ها عاید به می‌تمارفاز رستنیها» («آپыت آ می‌ت­مارفازی رستینیی»، 1790) پیدا گردید. او سال 1817 اصطلاح «مارفالوژی» را پیشنهاد نمود. تدقیقات گیاتی در رواج و رونق مارفارلوژی رستنیها رل حل‌کننده بازیدند. مارفارلوژی رستنیها خصوصاً نیمة اوّل عصر 19 انکشاف یافت. آ. پ. دیکندال سال 1827 فکری را عاید به یگانگی عضوها و می‌تمارفازه آنها بیان نمود. ر. براون تخم‌مغچة رستنیهای لوچتوخم و پوشیدتوخم، ارخیگانی و سپیرمة رستنیهای سوزن‌برگ را تدقیق کرد. در انکشاف مارفالوژی مقایسوی رستنیها مقام باتنیک نیمیس ا. برون، که طبیعت عضوهای به می‌ت­مارفاز دچار شده را آموخته است و یکجایه با ک. شیمپسر تعلیمات قانونیّت متیمتیکی جایگیرشوی برگ را بنیاد کرده است، خلا کلان می‌باشد. نیمة اوّل عصر 19 به ساحه‌های آوتاگینیزی و فیلاگینیزی مارفارلوژی رستنیها نیز اساس گذاشته شد. در ترقّیات این ساحه‌ها خذمت باتنیکان نیمیس م. شلییدین (سالهای 1842-48) و و. گافمییستیر (1849-51) ک­لان است. و. گافمییستیر بدل نسل را بیان نمود. او اینچنین مانندی عضوهای افزایش میمونشکلها، سرخسها و رستنیهای لوچتوخم را اثبات کرد. به توفیل این تدقیقات علاقة مارفالاگی و ایوالیوتسیانی رستنیهای تخمدار و سپار‌آور مویین کرده شد.

نیمة دوّم عصر 19 و اوّل عصر 20 به ترقّیات مارفارلوژی رستنیها نظریة ایوالیوتسی­انی دروین (نیگ. دروینیزم) تأثیر کلان رسانید. برابر از چاپ برآمدن اثر چ. دروین «پیدایش نمودها» (1859) در تد­قیق مارفالوژی رستنیها اصول تاریخ برتری پیدا کرد. انکشاف منبعدة مارفالوژی ایوا­لیوتسیانی رستنیها در اثرهای باتنیکهای روس ا. د. چیستیکاو، ا. ن. گاراجنکین و نیمیس. ن. پرینگسخییم، ه. سترسبورگیر عاید به مانن­دی عضوهای افزایش گروههای گوناگون رستنیها و دوره‌های افزایش آنها، و. ا. بیلییف-انکشاف گمیتافیت نرینه، س. گ. نوشین (1898) -باردارشوی دوکرته، باتنیکهای چک ل. چیلکاوسکیی (1897-1903) و ی. بیلیناوسکیی، اینچنین باتنیکهای انگلیس ف. باوار (1890-1908، 1935) ، نیمیس گ. پاتانی (1895-1912) و فرنسوی آ. لینی (1913-14) عاید به پیدایش عضوهای اسا­سی رستنیهای عالی خاکی تجسم یافته است. کامیابی مهم مارفالا­گیة ایوالیوتسیانی رستنیها کشف نظریة پیدایش گل (باتنیکهای انگلیس ن. اربیر، چ. پرکین-1907 و اوسترییگی ر. ویتّشتیین-1908) و اوّلین تصنیف ایوالیوتسیانی میوه (باتنیک روس x. یه. گاب-1921) می‌باشد.

در رواج و رونق مارفالوژی آنتاگینیزی رستنیها تدقیقات باتنیک نیمیس ا. اییخلیر در با­رة تاریخ انکشاف برگ (1869) و قانونیّت ساخت گل (1878-82) ، باتنیک روس و. ا. دیینیگه عاید به آنتاگینیز برگ در رستنیهای یک و دوپلّگی (1902) ، مارفالاگهای روس ن. ن. کوفمن، ف. م. کمینسکیی، س. ا. راستاوتسیف در بارة شکلهای به می‌تمارفاز دچارشدة رس­تنیها مقام ارزنده دارند. در انکشاف مارفالوژی تجربوی رستنیها باشد، خذمت عالمان روس و ساویتی ک. ا. تیمیریزیف، ا. ن. بیکیتاو، ن. ف. لیوکاوسکنی، عالمان نیمیس گ. فیاختینگ، گ. کلیبس، ک. گیابیل، باتنیک اوسترییگی ک). ویزنیر و دیگر کلان است.

مارفالوژی ایکالاگی رستنیها یکجایه با جغرافی و اکولوژی رستنیها به وجود آمد. پروبلم اساسی آن آموختن شکلهای حیاتی رستنیها می‌باشد. اساس‌گذار این ساحه عالمان دنییگی ه. ورمینگ (سالهای 1902-16) و ک. رونکییر (1905-07) ، باتنیک نیمیس ا. شیمپیر می‌باشند. در انکشاف این ساحه عالمان روس ا. ن. کرس­ناو، د. ب. ینیشیوسکیی، گ. ن. وыساتسکیی، ل. ا. کزکیویچ و دیگران نیز سهم ارزنده گذاشتند.

پرابلیمه‌های اساسی مارفارلوژی رستنیها آموختن گوناگونی شکل و قانونیّت پیدایش آنها، آشکار نمودن سبب و قاعده‌های جایگیرشوی عضوهای رستنیها و قسمهای علی‌حدة آن­ها، تدقیق مقایسوی پراتسیسّهای شکلحاصل‌کنی هنگام آنتاگینیز و فیلاگینیز و غ. می‌باشند. خصوصاً آموختن پیدایش گل، عضوهای نشوی، تاریخ انکشاف شکلهای گوناگون حیاتی رستنیها، تکمیل منبعدة نظریه‌های موجوده، به مانند نظریه‌های ستیلیری، تیلامی، پیرشوی و غ. ، بنیاد نموده فرضیه‌های نوی، که ماهیّت مار­فالاگی شکلهای در طبیعت دیده‌شوندة رستنیها را فهمانده می‌تواند، به وچود آوردن تصنیف ژنتیکی عضوهای علی‌حده (برگ، خوشه‌گل، میوه و غ .) در مرکز دقّت مارفالوژی رسنیها می‌باشد. در حلّ پرا­بلیمه‌های مذکور عالمان مملکتهای گوناگون تدقیقات می‌برند.

مارفالوژی رستنیها در خواجگی خلق، اهمیت کلان دارد. معلوماتهای مارفالا­گیة مقایسوی، ایکالاگی و تجرب­وی رستنیها عاید به قانونیّت شکلپیداکنی رستنیها در عملیه استفاده می‌شود. تدقیقاتها عاید به مارفاگینیز و مارفالوژی ایکالاگی رستنیها باشد، برای کارکرد اساسهای بیولوگی جنگلپروری، اصولهای پرورش رست­نیهای آرایشی، عاقلانه استفاده بردن رستنیهای فایده‌ناک خودرویی (مس. ، گیاههای دارویی) و غ. به کار می‌روند. مارفالوژی رستنیها برای جمع‌بست نظریه‌وی عاید به پیدایش و انکشاف رستنیها نیز معلوماتهای نو به نو گرد می‌آورد.

در تاجیکستان عاید به مسئله‌های مارفالوژی ایکالاگی و تجربوی رستنیها در ستتسیانرها، انستیتوت باتنیکة اف رسّ تاجیکستان تدقیقات می‌برند. در این مؤسسه‌های علمی عالمان تاجیک به آموزش ایدنفکتارهای اساسی نباتات ریسپوبلیکه مشغولند. هنگام ترتیب دادن «فلارن رسّ تاجیکستان» اصولهای مارفالوژی تصویری وسیع استفاده می‌شوند.

پرابلیمه‌های مارفالوژی رستنیها، در سمپوزیوم و کالّاکویومهای بینلخلقی، در ا.ج.ش.س. باشد، در سعیزدهای جمعیّت باتنیکها، مجلسهای مشور­تی عمومی‌اتّفاقی عاید به مارفا­گینیز، کانفیرینتسیه‌های عمومی‌اتّفاقی بین دانشکده‌های عالی محاکمه می‌شوند.

تدقیقات علمی عاید به مسئله‌های گوناگون مارفالوژی رستنیها در جرنل بینلخلقی «phytomorphology» (delhi، 1951) ، در ا.ج.ش.س. در قسمت «مارفالوژی ا آناتومیه رستینیی» مجموعة اثرهای انستیتوت بات­نیکة اف ا.ج.ش.س. (از سال 1950) ، «بات­نیچیسکیی جرنل» (1916) ، «بیولّیتین ماسکاوسکاگا آبشیستوه اسپыتتیلیی پریرادы» (از 1829) و دیگر جرنلهای بیولوگی نشر می‌شوند.

د .: سیریبریکاو ا. گ. ، مارفالا­گیه ویگیتتیونыخ آرگناو وыسشیخ رستی­نیی، م. ، 1952؛ گیاتی ا. و. ، ازبر. ساچ. پا استیستوازننی و، م. ، 1957؛ تختدجن a. ل، پرایسخاجدینی ا رسّیلی­نی تسویتکاوыخ رستینیی. ل. ، 1970.