مادّ
(ار. -چیز، اصل، مادیت) ، یک نوع متیریّه را گویند، که بر خلاف میدان فیزیک مسّة ساکن دارد (نیگ. مسّه). مادّه در نهایت کار و از ضربههای ایلیمینتری (اساساً از الکترونها، پراتانها، نییترانها) عبارت است، که مسسة ساکن آنها به صفر برابر نیست. در فیزیکة کلاسیکی مادّه و میدان فیزیکی همچون دو نوع متیریه به هم مطلقاً مقابل گذاشته میشد، زیرا ترکیب اوّلی را منفصل و ترکیب آخری را متّصل حساب میکردند. در ضمن فیزیکة کونتی، که سرشت دوچیهتة میکروابعیکت را کشف نمود، (معلوم شد، که در یک ذرّه هم موج است و هم کارپوسکوله) به چنین مقابلگذاری اساس نماند. آشکار شدن رابطة متقابلة مادّه و میدان باعث عمیقتر شدن تصوّرات پیشینه عاید به ترکیب متیریه گردید. در این اساس کتگوریهای مادّه و متیریه از هم قطعی جدا کرده شدند (در تاریخ چندینعصرة فلسفه آنها اینیت دانسته میشدند) ، اکنون متیریّه را به معنای فلسفی استفاده برده، در فیزیکه و شیمی باشد، مفهوم مادّه را نگاه میدارند. در شرایط زمینی مادّه در چار حالت-گاز، مایع، جسم سخت و پلزمه دچار میآید. اینچنین تحمیل میکنند، که مادّه در حالت کاملاً نو-حالت بیحد زیچ (چنانچه، در حالت نییترانی) وجود داشته میتواند. نیگ. پولcapهo.
د .: وویلاو س. ا. ، رزویتی ادی ویشیستوه، سابر. ساچ. ، ت. 3. م. ، 1056؛ ستروکتوره ا فارمы متیری، م. ، 4967.