میرزاسیراج میرزاسیراج حکیم بخارایی

میرزاسیراج میرزاسیراج حکیم بخارایی، معروف به دکتر صابر (1877، بخارا-1914، همان جا)» شاعر، سییاه و طبیب تاجیک. از عایلة صرّاف. میرزاسیراج بعد خط و سواد برآوردة به آموختن علمهای اخلاک، تاریخ، شعر، لغت و غ. شروع کرد، به صرّافی شغل ورزید، در نزد معلم خصوصی زبانهای روسی و فرنسوی را یاد گرفت، علمهای ریاضیات، جغرافی و غ-را آموخت. میرزاسیراج فقه و صرف و نحو عربی را نیز از بر کرد. میرزاسیراج با تأثیر افکار مترقّی روسیه، آسیای میانه و کوکز پیرو فکرهای نوپروری شد، عزم سفر به کشورهای روسیه، اوراپة غربی و شرق میانه کرد. سال 1002 با راه آهن به کرسناوادسک، بعد از ب. کسپیی گذشته، به باکو، تفلیس، سوخومی رفت، از آن جا به واسطة ترکیه به صافیه، بودپیشت، وینه، جینیوه، پریج، لاندان و برلین، پس به ورشوه، مسکو، باز به باکو و نهایت به بخارا آمد. سفر دوّم میرزاسیراج به ایران و سفر سوّم او به افغانستان اتّفاق افتاد. در آن جا او را به تهمت جاسوسی یک سال در حبس نگاه داشتند. سفرهای میرزاسیراج تا سال 1909 دوام کرد. میرزاسیراج در تهران کالج طبّی امیریکایی را ختم نموده، دیپلم گرفت و سپس در بخارا طبابتخانة تیپ اروپایی گشاده، به موالویجة بیماران پرداخت، در روزنامه‌های «بخارای شریف»، «tوران»، مجلّة «آیینه» و غ. دایر به طبّ مقاله‌های علمی درج کناند.

ز میراث ادبی و علمی میرزاسیراج دیوان شعرها (دستنویس) و سفرنامة «توهف اهل بخارا» و چند مقاله باقی مانده‌اند. شعرهای میرزاسیراج در موضوعهای بیداری فکری خلق تاجیک، در مبارزه برای شعر نو، استتیک نو و آبادی وطن خدمت باسزایی دارند.

میرزازاده.