مدرسة نو

مدرسة نو، یادگاری معماری عصر 19 در حصار. کمی دورتر از قلعة حصار واقع گشته، از خشت پخته بنا یافته است. تنها نما و خانه‌های به آن پیوست محفوظ مانده‌اند. مدرسه دوقبطه است. در مرکز نما پیشطاق و در دو گوشه‌اش دو گلدسته جایگیرند.

قیسمهای هر دو طرف درآمدگاه بودة بنا یک‌خِله نیست: قسم چپش دیوار هموار بوده، قسم راستش با اصول طاقدرتاق‌ آرا یافته است و در مرکز هر یک این طاقها دریچه‌ها گذاشته‌اند. امّا قسم بالای نما متوازی بوده، در بالا، در قَبَت دوّم ایوان دورادور ساخته شده است و درهای همة خانه‌های مدرسه به همین ایوان گشاده می‌شوند.

ز ن جا به مناره‌ها نیز راه هست. در مرکز، در پس پیشطاق بنای چارکنجة گنبذپوش واقع گشته، از دو پهلویش 3-تاگ خانة راست‌کنجه دارد. از خرابه‌ها معلوم می‌شود، که اطراف حولی راست‌کنجة مدرسرا حجره‌ها احاطه می‌کردند. این یادگاری مخصوصاً از آن جهت جالب است، که در قَبَت یکم حجره‌های مقرّری رو به جانب حولی و در قسم بالای ایوانهای گشاد جایی گرفته‌اند. این اصول مدرسسازی در عملیة صنعت معماری آسیای میانه نمونة قادر است. یادگاری در محافظت دولت می‌باشد.

ه. میربابایف.