قراقم

قراقم، بیابان ریگزاریست در جن. آسیای میانه، اساساً در تیرّ. رسّ ترکم. مساح. قریب 350 هز. کم2. ق. از جهت موقع گیاگرفی به ق.-ا زونغوز (در شمال) ، ق.-ا مرکزی یا که ق.-ا پست (در جنوب) و ق.-ا جن. شرقی جدا می‌شود. ریلیف بیابان هموار بوده، جا-جا تپّه‌ها دارد. بلندین پشته‌هایش peگ در ق.-ا جن. شرقی و مرکزی از 3-5 تا 30 م، در ق-ا زونغوز تا 40-60 م.

یقلیم ق. نهایت کانتینینتیست، تابستانش گرم طولانی، زمستانش خنک معتدل؛ هرار. میانة ینو. در شمال قر ب-5°س، در جن و ب قریب 3°س، ژوئیه متناسباً 28* و 34°س. بارشات سالانه از 60 تا 150 مّ. ق.-ا ام و قد-قد سرحد شیم. شرقی ق. جاری می‌شود؛ آب د-های تجن و مرغاب باشند، در ریگزار ناپدید شده می‌روند. در ق. آبهای زیرزمینی بسیارند. بهاران قریب تمام تیرّ. ق-را رستنیهای ایفیمیری و ایفیمیرایدی فرا می‌گیرند؛ غیشه (خوراک اساسی گوسفندان) ، سکسوول سفید و سیاه، قندیم، اقاقیا، زغازه، نخودک و غ. می‌رویند. هیوانات ق: غزال، روباه، گرگ، گربة دشتی و غ. خاینده‌ها و خزنده‌ها بسیارند. قسم زیاد بیابان تمام سال چون چراگاه استفاده می‌شود. ثروتهای زیرزمینی‌اش: سلفور، نیفت و گاز. از ق. راههای کلان و از کنار شیم. شرقی آن ر. آ. چارجویی، قُنغیرات می‌گذرد. در قسم جنوبی ق. کانال (قراقم ساخته شده است، که آن برای آبیاری زمینها و کشتی‌گردی خیلی ضرور است. از ق. گزاپراواد آسیای میانه-مرکز می‌گذرد. پیشامدهای ق. به توفیل استفادة کانهای بایترین گاز و نیفت، ترقّیات منبعدة ارّیگتسیة مکانیکانیدشده، پخته‌کاری، مخصوصاً در زانة کانال قراقم، اینچنین رواج و رونق چارواداری خیلی کلان است. در ق. ست. تدقیقات علمی ریگزار اف رسّ ترکم.-ریپیتیک واقع گشته است.