فیلیپّین

فیلیپّین، ریسپوبلیکة فیلیپّین (republica hg pilipinas) ، دولتیست در آسیای جنوب و شرقی. در جزیره‌های فیلیپّین اقیانوس آرام واقع گشته است. مساحتش قریب 300 هزار کم2. اهالی‌اش 52 ملن نفر (آخر 1983) ، فیلیپّینیها (بیشتر از 80%) ، خیتایها و دیگر خلقها. زبانهای رسمی-تگلی و انگلیسی؛ قریب 90% اخالی کتالیکهایند؛ اهالی شهری-40%. به 73 مضافات تقسیم شده است. پایتخت و شهر کلانترینش-منیله. سردار دولت-پرزیدنت. آرگن عالی قانون‌برآر-مجلس یکپلتگی.

فیلیپین قریب 7100 جزیره (کلانترینشان: لوسان، میندنا، ثمر، نیگراس، پلون، پنه‌ای، میندا را، لییتی) را در بر می‌گیرد. ریلیفش اساساً کوهیست (بلندی تا 2954 م، ولقان اپا در جزیرة میندنا). اقلیمش تراپیکی و سوباکوتاری مسّانیست. حرارت میانة سالانه در جنوب 27-28°س، شمال 24-28°س. بارشات سالانه 2000 مّ، 1661 در کوهها تا 3500-4000 مّ. زیاده از 2/5 قسم فیلیپین را بیشه‌های تراپیکی فرا گرفته‌اند.
در میانة عصر 16 اکثر خلقیت فیلیپین مرحلة ساخت جماعهوی اولادی را از سر می‌گوه‌ارانید، ولی در کنیزیهای خرد جزیره‌های لوسان، سیب و و گلجزیرة سول و فئودالیزم تشکّل می‌یافت. در نیمة دوّم عصر 16 اسپنیها اوّل قسم اساسی فیلیپین را، دیرتر تمام گلجزیره را ضبط نمودند. در نتیجة روالوتسیة آزادی‌خواهی ملّی 1896-98 ریسپوبلیکل مستقل فیلیپین اعلان شد. امّا شمه با بهانة «یاری» به فیلیپین قشون فرآوردند. در نتیجة جنگ امیریکایها و فیلیپّینیها (1899-1901) شمه فیلیپین را به مستملکة خود تبدل دادند. سال 1907 پرتیة ملّی برجوزی و پامیشیکی، 1930 پرتیة کمونیستی فیلیپین (پکف) تشکیل یافته‌اند. سال 1934 شمه مجبور شد، که به فیلیپین حقوق اوطانامی دهد؛ دسامبر 1941-45 فیلیپین را قشونهای ژاپن ضبط کردند. ارمیة پرتیزنی خوکبلخپ با راهبری پرتیة کمونیستی فیلیپین در آزاد کردن فیلیپین رل مهم بازید. سال 1946 شمه صاحب‌اختیاری فیلیپین را اعتراف کرده باشند هم، به گردن آنها یک قطار شرطنامه‌های ناادلانه را بار کرده، در مملکت بزه‌های حربی خود را ساختند. سال 1954 فیلیپین اعضای سیتا گردید. سالهای 1948-53 شورش دهقانان به عمل آمد، که به آن پرتیة کمونیستی فیلیپین راهبری می‌کرد بعد از پخش کردن شورش پرتیة کمونیستی فیلیپین، تشکیلاتهای کارگران و دهقانان دچار تعقیب گردیدند. سال 1972 پرزیدنت مرکاس در فیلیپین وضعیت فوق‌العاده جاری نمود، سال 1973 کانستیتوسیة نو را تصدیق کرد. حکومت برای مستحکم کردن موقع برجوزیة ملّی، سست کردن موقع عالیگرخیة پامیشیکان و غیره چاره‌بینیها گذراند. سال 1974 به اعضایان پرتیة کمونیستی فیلیپین آزادی داده شد. فوریه 1986 در نتیجة انتخابات و دستگیری فرماندهی ارمیه، اینچنین روحانیان کتالیکی گروه آپّازیسیان با راهبری کارسان اکینا به سر حاکمیت آمد؛ سابق پریزیدیوت ف. مرکاس مملکت را ترک نمود. فیلیپین از 1976 با ا.ج.ش.س. علاقة دیپلماتی دارد.
فیلیپین مملکت اگرریست. در اقتصادیات فیلیپین بازار بیرونی و کاپیتال خارجی موقع مهم دارند. سیکتار دولتی تارفت وسعت می‌یابد. اساس خواجگی فیلیپین را خواجگی قشلاق و صناعت استخراج معدن تشکیل می‌دهد. 29% ارزش محصولات عمومی داخلی به خواجگی قشلاق و 20%-اش به صناعت و ساختمان راست می‌آید. در خواجگی قشلاق، خواجگی جنگل و ماهیگیری بیشتر از 50% اهالی قابل محنت بند می‌باشد و این ساحه‌ها تقریباً 1/3 قسم درآمد ملّی را می‌دهند. قریب 40% حدود فیلیپین زمینهای خواجگی قشلاق می‌باشند. در قسم زیاد زمینها غلّه می‌کارند (حاصل سالانة شالی بیش از 6 ملن ت، جواریمکّ
3 ملن ت). فیلیپین استحصال‌کنندة کلان کاپره و نخ ابکه، اینچنین نیشکر، تماکو، اننس و بنن می‌باشد. اساساً گاومیش، خوک می‌پرورند؛ ماهیگیری (در یکسالبیش از 4 ملن ت) ترقّی کرده است. خواجگی جنگل فیلیپین به خارجه به مقدار زیاد چوب و تختة درختان قیمت‌بها می‌برارد. صناعت استخراج معدن اساساً برای ایکسپارت کار می‌کند؛ خرامیت (تا 500 هزار تان در یک سال) ، مس (قریب 300 هزار تان کانسینترت) ، معدین آهن، نیکل، طلا و غیره استخراج می‌کنند. سال 1983 در فیلیپین 10 ملرد کوت°س قوّة الکتر استحصال کرده شد. صناعت خوراکواری و ادویات و صناعت سبک رواج یافته است. کارخانه‌های صناعت شیمی (ریزیپ) ، تحویل نیفت، متالورگیه، وصل ماشینها نیز موجودند. کارخانه‌های هنرمندی بسیارند. بندرهای بحری: منیله، بتنگس، سیب و. طول راه آهن 1، 64 هزار کم، راههای اتومبیلگرد 154، 4 هزار کم (1984). به خارجه قند، روغن نارجیل، کانسینترت مس، چوب و تخته، طلا، بنن، اننس می‌برارد. شریکان اساسی تجارتی‌اش: ژاپن، شمه، انگلیه، رفگ، ندیرلند. واحد پول-پیسا.