دریای پنج

پنج (بالاآب دریای ام و) ، دریایست در قنوب رسّ تاجیکستان. از یکشوی دریاهای پامیر و وخان به وجود آمده، قد-قد سرحد ا.ج.ش.س. و افغانستان جاری می‌شود. بعد همراه شدن دریای وخش آن ام و نام می‌گیرد. طول پنج 921 کم، مساحتش حوزه‌اش 114 هزار کم2. قسم زیاد دریا از وادی تنگ جاریست.

منبه‌اش پیریخ و برف. صرف آب به حساب میانه 1000 مه/سان. شاخابهای اساسی پنج از راست: روند، برتنگ، یزگولام، ونج، قیزیلس و، از جنوب شیوه، کوکچه. آب پنج بیشتر برای آبیاری زمینها استفاده می‌شود. از وا­دی پنج راه اوتمابیلگرد دو­شنبی-خاروغ می‌گذرد. پایان‌آب دریا (از پاسیالکة پنج پایان تا دریای ام و) کشتی‌گرد است. در ساحلهای پنج شاخابهای پنج و خاروغ واقع گشته‌اند.