جومهوری تونیس

تونیس، ریسپوبلیکة تونیس دولتیست در شمال افریکه. مساحتش 164، 2 هزار کم2. اهالی‌اش 6، 9 ملن نفر (1963)؛ اساساً عربهای تونیس زبان رسمی-عربی. به دین اسلام اعتقاد دارند. پایتختش شهر تونیس. از جهت مأموری به 18 ولایت تقسیم شده است. سردار دولت-پرزیدنت. آرگن عالی قانون‌برآر-مجلس ملّ. حدود تونیس را همواریهای نزدیساهیل، قسم شرق کوههای اطلس و قسم شمال صحرای کبیر اشغال کرده‌اند. اقلیمش سوبتراپیکی بهریمیانه زمینی، در جنوب تراپیکی بیابانیست. حرارت میانة ژانویه در شمال 10°س، در جنوب 21°س، ژوئیه متناسباً 26 و 33°س. بارشات سالانه از 100 مّ تا 1000 مّ (از جنوب به شمال تارفت زیاد می‌شود). در کوهها بیشه‌ها (از جمله پوکبولوت) موجودند.

تقریبن در عصر 12 تا میلاد در حدود تونیس قصبه‌های فنیقیها پیدا شدند، که یکی از قصبه‌های کلانترین کرفگین بود. در عصر 2 تا میلاد ریمیان قسم شمال شرق تونیس را ضبط کردند، تا میانة عصر 1 باشد تمام تونیس به اختیار ریمیان گذشت. از عصر 5 در زیر حاکمیت وندلها و سپس ویزنتیه بود. از اوّل عصر 8 در هیت خلافت عرب و از سال 800 دولت مستقل است. سال 909 در تونیس دولت فاطمیان برپا شد. سالهای 1160-1229 در هیت دولت مهدیان بود. سالهای 1229-1574 در تونس هفسیان حکمران می‌کردند. سالهای 1574-1881 در هیت امپراتوری عثمانیه؛ از سال 1591 تونیس را عملاً دیّهای تونیس، 1612-1702 بیّهای سلالة مرادیدیان و از سال 1705 بیّهای سلالة هوسینیان اداره می‌کردند. سالهای 1881-1956 تونیس پراتیکتارت فرنتسیه و از نوامبر 1942 تا می 1943 در زیر استیلای قشونهای اتلیه و ژرمنیه بود پرتیة کمونیستی تونیس (تأسیسش 1939) بر ضد فاشیستان استیلاگر مبارزه برد. بعد جنگ دوّم جهان موااریزة ملّی و آزادی‌خواهانة خلق تونیس، که به آن پرتیة «دوستور نو» راهبری می‌کرد، اوج گرفت. 20 مارت 1956 استقلالیّت تونیس اعلان شد، از 25 ژوئیة 1957 تونیس-ریسپوبلیکه. از سال 1956 تونیس با ا.ج.ش.س. علاقة دیپلماتی دارد.
ساس اقتصادیات تونیس خواجگی قشلاق و صناعت استخراج معدن کوه (فسفریت، ыیفت، معدن آهن، معدن پالیمیتلّی) است. غلّه‌دانه (گندم، جو، جواریمکّه و غیره) ، سبزه‌وات می‌کارند؛ تاک و زیتون پرورش می‌کنند. گاو، گوسفند، بز، اشتر را بیشتر می‌پرورند. ماهیگیری نیز ترقّی کرده است. کارخانه‌های صناعت بافندگی، خوراکواری، ادویات، می‌تلورگی، کارکرد متال و شیمی موجود است. طول راه آهن 2، 2 هزار کم، راه اتومبیلگرد زیاده از 52 هزار کم. بندرهای اساسی‌اش: سخیره، سفقس. به خارجه فسفریت، نیفت، روغن زیتون، معدن، مشروبات می‌برارد. شریک اساسی تجارتی‌اش-فرنسیه. واحد پول-دینار تونیسی.