بایزید رومی

بایزیدی رومی نامهای دیگرش – بایزید خلیفه ابن عبدالله، بایزید درویش، بایزید ثانی، شاعر و عارف ترک (عصر 16). پس از آموزش علوم متداولة دور و کسب کمال به تصوّف رویی آورد. مرشدش جمال‌الدّین خلوتی مشهور به خلیفه چلبی بود. راه طریقت را ته‌ای نمود و خود مرشد شد. پیروان بسیاری داشت. به سبب ارادتش به بایزید بستامی لقب بایزید سانی را گرفته بود. در اشعا­رش، که به زبان ساده و روان گفته شده‌اند، عقاید و نظریات تصوّفی را ابراز داشته است. در شعر به وزن و قافیه کم اعتبار داده است. از آثار بایزید رومی منظومه‌ای به زبان ترکی (5500 بیت) با نام «سرّ جانان» موجود است. در این اثر موضوعهای تصوّف در تأثیر ابن عربی شرح و تفسیر شده‌اند. نسخه‌های اثر در کتابخانه‌های استنبول موجودند. اثر دیگر او «سیجنجل و-ل-ارواح» در شرح و تفسیر سورة «فاتحه» می‌با­شد. در این بابت در «کشف و-ز-زونون» حاجی خلیفه، دانشنامه‌های ترکی عاید به زبان و ادبیات و اسلام ات­تیلاع داده شده است.

به قلم او اینچنین اثرهای دیگری «بیان و-ل-اسرار ل-ل-احرار فی بواد-ل-ملک-ل-جبّار-ل-غفّار»، «حاشیه‌ بر «انوار و-ت-تنزیل» بیزاوی، «حاشیه‌ الا «فوسوس-ل-حکم»، «رسالت و-ل-وجود»، «شرح و-ن-نوسوس»، «تور سینا»، «شرح «فوسوس و-ل-حکم» تعلق دارند. نسخه‌ای از این اثر در کتابخانة سولیمانیة ترکیه محفوظ است.