«نمونههای ادبیات تاجیک» سر کالّیکتیوی ادبیاتشناسان و ادیبان تاجیک، که سال 1940 به مناسبت 10-سالگی رسّ تاجیکستان با الفبای لاتینی نشر شدست (مرتّبان: x. میرزازاده، ج سوهیلی، ک. لطفاللهیوه، ل. بزرگزاده). «نمونههای ادبیات تاجیک» از «سرسخن» و 2 قسم عبارت است. در «سرسخن» (از نام این تاجیکستان نوشته شوده است) یک قطار مسئلههای اکتولی ادبیاتشناسی: آموزش تنقیدی میراث ادبی، مبارزه بر ضد رویه و میلانهای ادبیاتشناسی برجوزی، مویین کردن حقوق خلق تاجیک به میراث مدنی، مخصوصاً در بابت به وجود آمدن استیلاق «ادبیات تاجیکی-فارسی» (بعدتر این اصطلاح به شکل «فارس-تاجیک» قبول گردید) ، به دورهها تقسیم کردن تاریخ ادبیات، تحقیق حیات و آثار بعزی سخنوران زبردست، اینچنین تحقیق ایجادیات دهنکی خلق و غیره به میان گذاشته شده بودند. قسم 1 «نمودهای ادبیات تاجیک» ادبیات تاجیک را از عصر 10 تا عصر 20 در بر گیریفته، در بارة 26 ادیب معلومات مختصر میدهد.
پس از معلومات ترجمیهالی نمونههای آثار شاعران و نویسندگان آورده شودهاند. پس از اثر س. عینی («نمونة ادبیات تاجیک») «نمونههای ادبیات تاجیک» دوّمین اثری بود، که چنین معلوماتهای نسبتاً پُرّه و مکمّل را در بر میگرفت. در بارة بسیار کلاسیکان بار اوّل در هه-من کتاب فکتهای ترجمیهالی درج گردیده، موضوع و مضمون آثار آنها تحلیل شده است، اوّلین بار آثارشان به طبع رسید. به «نمونههای ادبیات تاجیک» یک زمره ادیبان (فردوسی، هلالی، بیدل و دیگران) ، که از «نم و-نة ادبیات تاجیک» س. عینی بیرون مانده بودند، داخل گردیدند. در قسم 1 اینچنین نمونهها از فلکلور پیشزریوالیوتسیانی جایی داده شدهاند. باز در همین قسم مقالة ا.
دیهاتی با نام «شایران کوهستان» موجود است، که مولّیف در بارة چندی از شاعران کوهستان مختصراً معلومات داده، نمونههایی از ایجادیاتشان آورده است. قسم 2 «نمونههای ادبیات تاجیک» نمونههای آثار ادیبان ساویتی تاجیک را (س. عینی، ا. لاهوتی، پیرو سولیمانی، ا. دهاتی، م. تورسوناده، م. رحیمی، ج. اکرامی، حکیم کریم، س. الووزاده و دیگران) در بر میگیرد. دایر به شاعران و نویسندگان ساویتی به غیر از ذکر سال تولدشان هیچ گونه معلومات ترجومیهالی داده نشده است. جوع دیگر قسم 2 «فلکلور ساویتی» نام دارد در این جزء نمونههای ایجادیات دهانکی خلق شعرها از ایجادیات شاعران خلق-سید علی ولیزاده، بابایونوس خداییدادزاده، یوسف وفا و دیگران جایی گرفتهاند. «نمونههای ادبیات تاجیک» با رویخت منبعهایی، که در ترتیب دادن کتاب استفاده شدهاند، خاتمه مییابد. در تألیف مقالات ترجمیهالی عاید به شاعر و نویسندگان کلاسیک و شاعران کوهستان و عموماً مرتّب ساختن «نمونههای ادبیات تاجیک» خذمت ادبیاتشناسان، شاعر و نویسندگان تاجیک م. تورسونزاده، ج. اکرامی، ج. سوهیلی، ا. دهاتی، س. الغزاده، x. میرزازاده، شرقشناس ا. س. برگینسکی و دگران خیلی کلان است.
«نمونههای ادبیات تاجیک» در کار شناسانیدن شاعر و نویسندگان کلاسیک به خوانندة تاجیک خدمت باسزایی نموده است. این اثر در انکشاف ادبیات ساویتی تاجیک و تربیة ادیبان «نسل کُمسومول» سهم ارزندهای گذاشت. پیدا شدن «نمونههای ادبیات تاجیک» از انکشاف و پیشرفت ادبیاتشناسی ساویتی تاجیک درک میداد. در سالهای 40 «نمونههای ادبیات تاجیک» به صفت کتاب درسی استفاده میگردید. «نمونههای ادبیات تاجیک» همچون سرچشمة مهم علمی و ادبی برای تدقیق ادبیات تاجیک مأخذ پرقیمتی به حساب میرود.
د .: آچیرک استاری تدجیکسکایی ساویتسکایی لیتیرتورы، م. . 1961.