یکپلّگیها

یکپلّگیها، رستنیهای یکپلّa (monocotyledoneae، mono-cot yledones یا liliatae) ، یک صنفن رستنیهای پوشیدتوخم را گویند، که جنینشان یک تخمپلّه دارد. یه. کمبیی ندارند (از این ر و ریشه و پایه غفس نمی‌شود) و با همین خصوصیت از دوپلّگیها فرق می‌کنند. فقط بعضی نمودهای یه. ، که در قسم بیرونی-عضوهایشان کمبیی هست، غفس می‌شوند. یه. اکثراً گیاهند (به جز اجدردرخت-dracaena draco و چند نوع دیگر). یه. بیش از 65 هز. نمود (65-70 عایله) را در بر می‌گیرند. 15-20% رستنیهای درجة عالی یه. می‌باشند. در ا.ج.ش.س. زیاده از 2600 نمود، از آن جمله در تاجیکستان 768 نمود (از 153 جنس و 17 عایله)-ا رستنیهای یکپلّه می‌سبزد. بسیار یه. (گندم، جواریمکّه، شالی، جو، جودار، جواری، ارزن، سولی، نیشکر و غ .) رستنیهای غذاییند. بعضی آن ها (جاروبک-راف، کاویل-stia، سولیگیاه-festuca، ارزنک-phleum و غ .) خوراک چارواند. میوة نوعهای گوناگون نخل (نارجیل، تمر، جوز و غ .) خردنباب بوده، از آنها قند، مه‌ای، روغن، شیر، مصالح تکنیکی و بناکاری و نخ می‌گیرند. بعضی رستنیهای آرایشی (لاله، زنبق، حالمان، سیچ و غ .). ، سبزه‌وات (پیاز، cap و غ .) ، رستنیهای دارویی، سیرویتمین و سیرنخ هم از جملة یه. می‌باشند. یه.-را آدمان فراوان استعمال می‌کنند.

د .: فلاره تدجیکسکایی سّر. ت. 1، 2، م-ل. ، 1957؛ 1963؛ تختدجین ا. ل. ، سیستمه فیلاگینیه تسویتکاوыخ رستینیی، ی،-ل. ، 1966؛ تسویلیف ن. ا. ، زلک ا.ج.ش.س.، ل. ، 1976.

س. یونساو.